"Album Wileńskie" Jana Kazimierza Wilczyńskiego i obrazki religijne z hymnami polskich poetów
[The Vilnius Album of Jan Kazimierz Wilczynski and Religious Pictures with the Hymns of Polish Poets]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Nasza Przeszłość. Studia z Dziejów Kościoła i Kultury Katolickiej w Polsce (ISSN: 0137-3218)
Rok wydania: 2019
Tom: 130
Strony od-do: 153-187
Streszczenie: Artykuł na temat XIX-wiecznych obrazków religijnych z "Album Wileńskiego" z wierszami polskich poetów: Władysława Syrokomli (Ludwika Kondratowicza), Teofila Lenartowicza, Juliana Ursyna Niemcewicza, Karoliny Proniewskiej i Deotymy (Jadwigi Łuszczewskiej). Artykuł napisałam na podstawie moich własnych badań w Litewskim Archiwum Literatury i Sztuki w Wilnie oraz w Muzeum Narodowym w Warszawie. „Album Wileńskie” to inicjatywa patriotyczno-krajoznawcza podjęta w połowie lat czterdziestych XIX-wieku przez związanego z Wileńszczyzną lekarza, kolekcjonera i wydawcę – Jana Kazimierza Wilczyńskiego (1806-1885). Wilczyński w odpowiedzi na zaobserwowane niszczenie zabytków kultury polskiej przedsięwziął akcję zmierzającą do ich upamiętnienia. Często na koszt własny zamawiał u artystów malarzy odwzorowania wybranych dzieł(obrazów, budowli, portretów, przedmiotów historycznych), drukując je następnie (w trosce o jak najlepszą jakość) w Paryżu w zakładach litograficznym Lemerciera bądź Drouarta. W pracę nad „Album” zaangażowałcały sztab rysowników, rytowników i drukarzy. Przez 40 lat działalności wydawnictwa ukazało się kilkaset litografowanych i chromolitografowanych rycin w poszytach należących do 6 podzielonych ze względu na format serii. Ryciny sprzedawane były też oddzielnie, więc pomimo ekskluzywnego charakteru całości, dostępne również dla mniej zamożnym. Z powodu wyjątkowo małego formatu i odmienności wykończenia zwracają uwagę – należące do serii V – obrazki święte z tłoczoną papierową koronką (czarno-białe lub kolorowe), przeznaczone do książek do nabożeństwa, prezentujące ideę patriotyczno-krajoznawczą w skali mikro. Przedstawiały wizerunki świętych według historycznych obrazów znajdujących się (czasami „niegdyś”) w kościołach na terenie Litwy – w szczególności Wilna – Wołynia, Podola, Grodzieńszczyzny, czy nawet Krakowa, Poznania i Warszawy. Ukazało się w sumie, według różnych rachunków, 200-300 wzorów. Kosztowały tanio, a rozprowadzane przez księży katolickich trafiały „pod strzechy”. Na odwrocie były puste bądź zawierały modlitwę – prostą anonimową lub wierszowaną z podanym autorem.
Słowa kluczowe: Album Wileńskie, Jan Kazimierz Wilczyński, XIX-wieczne obrazki religijne, Władysław Syrokomla


Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Barbara Góra",
title = "''Album Wileńskie'' Jana Kazimierza Wilczyńskiego i obrazki religijne z hymnami polskich poetów ",
journal = "Nasza Przeszłość. Studia z Dziejów Kościoła i Kultury Katolickiej w Polsce",
year = "2019",
pages = "153-187"
}

Cytowanie w formacie APA:
Góra, B. (2019). "Album Wileńskie" Jana Kazimierza Wilczyńskiego i obrazki religijne z hymnami polskich poetów . Nasza Przeszłość. Studia z Dziejów Kościoła i Kultury Katolickiej w Polsce, 153-187.