Strony w kanonicznym procesie karno-sądowym według aktualnych przepisów Kościoła łacińskiego
[Parties in a Canonical Criminal Litigation in The Light of the Present Regulations of the Roman Church]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: TEKA Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie (ISSN: 1899-7694)
Rok wydania: 2010
Numer czasopisma: 3
Strony od-do: 123-142
Streszczenie: Zagadnienie stron w procesie jawi się jako zasadnicze w każdym rodzaju postępowania sądowego. Prawodawca kodeksowy określił jednoznacznie wymagania stawiane stronom. W literaturze kanonicznej znaleźć można wiele definicji stron procesowych - zasadniczo zbieżnych, a jedynie się dopełniających. Do istoty stron procesowych należy prowadzenie przez nich sporu przed trybunałem z żądaniem publicznej ochrony swoich praw. W procesie karno-sądowym strona wnosząca sprawę określana jest mianem oskarżyciela (accusator) i jest nim zawsze rzecznik sprawiedliwości jako oskarżyciel publiczny. Strona zaś przeciwna (pozwana) to osoba, na którą padło podejrzenie o popełnienie przestępstwa w wyniku przeprowadzonego dochodzenia wstępnego. Określana jest ona mianem oskarżonego (accusatus). Ponadto do procesu mogą dołączyć osoby trzecie, zwane interwenientami, zainteresowane, np. naprawieniem szkód wynikłych z przestępstwa. Rzecznik sprawiedliwości ustanowiony przez właściwą władzę kościelną jako obrońca dobra publicznego Kościoła, jako jedyny posiada uprawnienie wniesienia do właściwego sądu aktu oskarżenia, sporządzając go na mocy dekretu ordynariusza, w oparciu o materiał zebrany podczas dochodzenia wstępnego. W ten sposób inicjuje on proces karny, przyjmując tym samym na siebie obowiązki i prawa strony powodowej w procesie. Do niego oprócz sporządzenia aktu oskarżenia należy: przygotowanie pytań dla oskarżonego i ewentualnie świadków, prezentowanie środków dowodowych i dowodzenie winy oskarżonego, zaznajomienie się z aktami sprawy i pisanie uwag przedwyrokowych, przyjęcie rozstrzygnięcia sprawy i ewentualne zaskarżenie wyroku. Stroną pozwaną w procesie karno-sądowym jest sprawca przestępstwa, określany mianem „podejrzanego”, na etapie dochodzenia wstępnego, a „oskarżonego” po wniesieniu aktu oskarżenia. Oskarżonym może być tylko wierny, który popełnił przestępstwo w rozumieniu prawa kościelnego, podległe jurysdykcji danego sędziego i nieprzedawnione prawnie. Oskarżonym nie może być sprawca nieżyjący oraz niezdolny do odcierpienia kary. Prawodawca kodeksowy zabezpieczył ustawowo prawa oskarżonego w procesie karno-sądowym, ze względu na dotkliwy skutek procesowy, jaki może go spotkać w przypadku wydania niesłusznego wyroku i ciążenia na nim kary kanonicznej. Stąd też oskarżony posiada szereg uprawnień, które są przejawem jego prawa do obrony w czasie toczącego się postępowania. Wśród tych uprawnień możemy wyróżnić, m. in. prawo oskarżonego do posiadania adwokata, prawo do nieprzyznania się do popełnienia przestępstwa i niezłożenia przysięgi, prawo do wyroku deklarującego jego niewinność oraz zgodę na zrzeczenie się instancji przez rzecznika sprawiedliwości. Taka pozycja prawna stron w procesie karno-sądowym sprawia, że sędzia nie może wymierzać kar w sposób arbitralny, lecz ma to czynić na podstawie obowiązującego prawa, przy zachowaniu określonej procedury i zasady słuszności.
Słowa kluczowe: strony procesowe, oskarżony, rzecznik sprawiedliwości, prawo do obrony
Dostęp WWW: http://www.pan-ol.lublin.pl/wydawnictwa/TPraw3/Mizinski.pdf
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Artur Miziński",
title = "Strony w kanonicznym procesie karno-sądowym według aktualnych przepisów Kościoła łacińskiego",
journal = "TEKA Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie",
year = "2010",
number = "3",
pages = "123-142"
}
Cytowanie w formacie APA:
Miziński, A. (2010). Strony w kanonicznym procesie karno-sądowym według aktualnych przepisów Kościoła łacińskiego. TEKA Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, 3, 123-142.