Normy własne kanonicznego procesu karnosądowego
[Intrinsic Norms of Canon Penal and Judical Process]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Prawo, Administracja, Kościół (ISSN: 1644-9924)
Rok wydania: 2002
Strony od-do: 141-174
Streszczenie: Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku sankcjonuje znaną powszechnie w prawie i kanonistyce zasadę nulla poena sine processu, według której żadna kara kanoniczna nie może być wymierzona lub zdeklarowana bez procesu karnego sądowego bądź administracyjnego (por. can. 1341). Ustawodawca zdecydowanie preferuje procedurę sądową w procesie karnym. Pozwala ona bowiem w większym stopniu wyjaśnić i poznać prawdę obiektywną. Ponadto gwarantuje obronę sprawiedliwości, uprawnień wiernego i wreszcie daje większe gwarancje sprawiedliwego wymiaru kary. Sądowy proces karny, ze względu na swój specyficzny charakter, posiada własne przepisy określone w kanonach 1717-1731. Należy je jednak zintegrować - nisi rei natura obstet - z przepisami odnoszącymi się do postępowania sądowego w ogólności (can. 1400-1500) i do zwykłego procesu spornego (can. 1501-1655). Ponadto, zgodnie z zapisem kanonu 1728 §1, w tego typu procesach należy zastosować specjalne przepisy o sprawach, które dotyczą dobra publicznego. Skutkiem tego w sądowym procesie karnym znajdujemy ten sam schemat procesu spornego, tak w ogólności jak i w szczegółach, odnośnie do tego, co się tyczy skargi powodowej, wezwania stron i zawiązania sporu, instrukcji sprawy, zamknięcia instrukcji, publikacji akt, dyskusji sprawy, wydania wyroku i apelacji. Podmiotem zdolnym wnieść oskarżenie jest rzecznik sprawiedliwości. Czyni to w oparciu o upoważnienie ordynariusza. Normy własne kanonicznego procesu karno-sądowego ukazują szczególną wrażliwość duszpasterską prawa kanonicznego i stałą troskę o obronę podstawowych uprawnień osoby ludzkiej. W tym sensie, w kanonicznym procesie karno-sądowym, oskarżony zawsze powinien posiadać adwokata (can. 1723). W czasie dyskusji sprawy, ma on prawo pisać bądź mówić jako ostatni (can. 1725) i nie jest zobowiązany przyznać się do przestępstwa, a co za tym idzie nie można od niego żądać przysięgi (can. 1728). Na każdym stopniu sądu rzecznik sprawiedliwości może zrzec się instancji, z polecenia lub za zgodą ordynariusza. Tego typu zrzeczenie, aby było ważne, musi być przyjęte przez oskarżonego (can. 1724). Także sędzia jest zobowiązany przerwać proces, jeśli w sposób ewidentny stwierdzono, że oskarżony nie popełnił przestępstwa. W takim przypadku jest on ponadto zobowiązany do orzeczenia niewinności podejrzanego wyrokiem i uwolnienia go (can. 1726). W czasie trwania procesu karno-sądowego ordynariusz może zastosować specjalne środki ostrożności mające charakter administracyjno-zapobiegawczy (can. 1722). Na zakończenie procesu sędzia jest zobowiązany wydać na podstawie actis et probatis, zgodnie z uzyskaną pewnością moralną wyrok dający rozstrzygniecie zgodnie z dubium sformułowanym podczas zawiązania sporu. Wyrok ten może być zaskarżony przez skazanego w drodze apelacji, bądź w formie skargi o nieważność, jeśli istniałyby ku temu wystarczające racje. Także rzecznik sprawiedliwości może apelować, ilekroć sądzi, że nie naprawiono zgorszenia lub nie przywrócono wystarczająco sprawiedliwości. W obydwu przypadkach apelacja posiada skutek zawieszający. Strona poszkodowana w samym procesie karnym może wnieść skargę sporną o naprawienie szkód, które poniosła z przestępstwa. Dla uniknięcia zbytniej zwłoki procesu karnego, sędzia może odłożyć proces o odszkodowanie aż do czasu, gdy wyda ostateczny wyrok w procesie karnym (can. 1730).
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Artur Miziński",
title = "Normy własne kanonicznego procesu karnosądowego ",
journal = "Prawo, Administracja, Kościół",
year = "2002",
pages = "141-174"
}
Cytowanie w formacie APA:
Miziński, A. (2002). Normy własne kanonicznego procesu karnosądowego . Prawo, Administracja, Kościół, 141-174.