Prawo wiernych do obrony w procesie kanonicznym
[The Right of the Faithful to Defence in Canon Proceedings]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: TEKA Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie (ISSN: 1899-7694)
Rok wydania: 2009
Numer czasopisma: 2
Strony od-do: 76-93
Streszczenie: Człowiek i jego godność zawsze stanowiły centralny punkt w nauczaniu Kościoła. Jednak zasadniczy rozwój uznania fundamentalnych praw wiernych i nauczania o nich nastąpił w ostatnich dziesięcioleciach. Następstwem uznania praw człowieka w nauce Kościoła jest zagwarantowanie ich w prawie kanonicznym, to zaś wiąże się ściśle z ich uznaniem w większości współczesnych aktów państwowych i międzynarodowych, a także z wykonywaniem i przestrzeganiem ustanowionych regulacji. Jednym z podstawowych uprawnień wiernych w Kościele jest prawo do obrony. Zostało ono zagwarantowane w Kodeksie Prawa kanonicznego z 1983 r., zarówno w przepisach dotyczących podstawowych uprawnień i obowiązków wszystkich wiernych chrześcijan, jak i w przepisach proceduralnych procesu kanonicznego. Mówiąc o prawie wiernych do obrony w procesie kanonicznym, należy wyróżnić dwa poziomy zagadnień. Mianowicie, prawo do obrony, jako podstawowe uprawnienie wiernych oraz obowiązki związane z zagwarantowaniem pełnego prawa do obrony. Wskazane wyżej płaszczyzny stanowią dopełniające się aspekty tego samego prawa do obrony wiernych w kościelnej procedurze sądowej. Należy stwierdzić, że nowy Kodeks Prawa Kanonicznego dużą wagę przywiązuje do fundamentalnego prawa człowieka, jakim jest prawo do obrony i eksponuje je w różnych aspektach poprzez stosowne normy. II Księga Kodeksu, określająca katalog praw i obowiązków wszystkich wiernych chrześcijan, uwydatnia expressis verbis to podstawowe prawo wiernego w Kościele. W celu zagwarantowania wiernym tego prawa w procesie kanonicznym, władza sądowa jest zobowiązana zatroszczyć się o przeprowadzenie określonych czynności procesowych. Pierwszą z nich jest wezwanie przed sąd pozostałych stron dla zawiązania sporu – domaga się tego kontradyktoryjność postępowania sądowego. Brak powiadomienia innych uczestników procesu, przy jednoczesnym niezgłoszeniu się tych stron spontanicznie, powoduje nieważność akt (kan. 1511). W celu zapewnienia skutecznej obrony sądowej wierny ma zawsze prawo do skorzystania z pomocy adwokata, pełnomocnika lub kuratora. Ponadto nigdy nie może zostać pozbawiany prawa do prezentowania środków dowodowych na potwierdzenie swojego stanowiska w sporze. Po zebraniu dowodów sędzia, pod sankcją nieważności, musi dekretem zezwolić stronom i ich adwokatom, aby w kancelarii trybunału przejrzeli akta, które nie są im jeszcze znane. Wierny będący stroną w procesie ma prawo do otrzymania wyroku ostatecznego z zawartą w nim motywacją prawną i faktyczną oraz z informacją o możliwościach zaskarżenia wyroku. Sprawiedliwy wyrok, do którego wierni mają zawsze prawo, powinien być wydany zgodnie z przepisami prawa i z zachowaniem zasady sprawiedliwości i słuszności kanonicznej. Brak powyższych czynności może pozbawić wiernego prawa do obrony, a tym samym stanowić naruszenie tego uprawnienia. Należy więc jednoznacznie stwierdzi, że prawo do obrony, należące do fundamentalnych uprawnień wiernych w Kościele, dla pełnego zabezpieczenia, jak i możliwości praktycznego korzystania z niego, domaga się wierności w przestrzeganiu przepisów procesowych. Niewłaściwe stosowanie prawa prowadzi do nadużyć, hamuje, utrudnia, bądź czyni niemożliwym korzystanie z tego uprawnienia.
Słowa kluczowe: prawo do obrony; proces kanoniczy; adwokat kościelny.
Dostęp WWW: http://www.pan-ol.lublin.pl/wydawnictwa/TPraw2/Mizinski.pdf
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Artur Miziński",
title = "Prawo wiernych do obrony w procesie kanonicznym",
journal = "TEKA Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie",
year = "2009",
number = "2",
pages = "76-93"
}
Cytowanie w formacie APA:
Miziński, A. (2009). Prawo wiernych do obrony w procesie kanonicznym. TEKA Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie, 2, 76-93.