Czy mężczyźni marzą o stroju superbohatera? Wzorce męskości osadzone w kulturowym kontekście stroju herosa popkultury
[Do men dream of a superhero costume? Patterns of masculinity embedded in the cultural context of the hero costume of pop culture]
Artykuł naukowy w wydawnictwie zbiorowym recenzowanyNazwa konferencji: III Ogólnopolska Konferencja Studiów nad Strojem "CO (nie)przystoi mężczyźnie
Miejsce: Warszawa-Toruń
Rok wydania: 2019
Tytuł publikacji: Co (nie)przystoi mężczyźnie? : ubiór męski w sztuce i kulturze = What does (not)suit a man? : male clothes in art and culture
Redaktorzy: Magdalena Furmanik-Kowalska, Anna Straszewska
Strony od-do: 221-234
Streszczenie: Społeczne i indywidualne konstruowanie tożsamości w dzisiejszym ponowoczesnym świecie przypomina według Gordona Mathewsa zakupy w globalnym supermarkecie kultury. Kultura popularna zapewnia wiele możliwości takiego konstruowania, najczęściej odbywa się to na zasadzie bricolage. Z tego względu interesuje mnie komiks jako masowy nośnik znaczeń, którego fenomen jako narzędzia przekazywania treści opiera się na uniwersalności i prostocie języka obrazu (narracji), przez co trafia do masowego odbiorcy i kształtuje najczęściej męską opinię publiczną. Charakterystyczna konwencja, najbardziej widoczna w tzw. komiksie superbohaterskim wydaje się prezentować dość jednostronny wzorzec męskości. W procesie kształtowania tego wzorca niebagatelną rolę odgrywa strój superbohatera – jest to element często równie ważny, jak jego moce naturalne i nadnaturalne. Dlatego też przywołuję w artykule postać Batmana, bohatera jednej z najstarszych serii komiksowych i ikonę popkultury. Nadaje się ona doskonale do wszechstronnej analizy tego, w jaki sposób ubiór – tutaj w postaci obcisłego trykotu (a później pancerza) z peleryną – przekazuje wzorce męskości. Jednocześnie chciałabym Mrocznego Rycerza zestawić z nienazwanym, starzejącym się bohaterem z cyklu obrazów szwedzkiego artysty Andreasa Englunda. Takie porównanie posłuży rozszerzeniu analizy o nie tak oczywistą historię, która pokazuje jeszcze inną możliwość kształtowania zewnętrznego wizerunku mężczyzny w oparciu o kulturowy kontekst stroju herosa popkultury. Jednocześnie oba przykłady próbuję powiązać z prowadzonymi od przełomu lat 60. i 70. XX wieku studiami męskimi, w tym przede wszystkim z koncepcją „hegemonicznej męskości” autorstwa Raewyn Connell. Kluczowym dla australijskiej socjolożki jest stwierdzenie, że „płeć kulturowa to konfiguracja praktyk, a opisywać ją należy raczej w kategoriach standardu, a nie normy. Najważniejsze w konstrukcji płci kulturowej jest bowiem to, co ludzie rzeczywiście robią, a nie czego się od nich oczekuje lub jaki jest ich wyobrażony ideał danej płci”. Moim zdaniem właśnie strój – kostium superbohatera – uruchamia w obu analizowanych przypadkach cały zakres znaczeń, w tym również wzorców męskości. Nolanowskie filmy o Batmanie i seria obrazów Englunda odnoszą się w swej genezie do immamentnej dla komiksu struktury narracyjnej o charakterze mityzacyjnym. Pokazują nam więc postacie wzorcowe, godne naśladowania, których przemiany stanowią wskazówki dla czytelników (widzów), stając się podstawą identyfikacji. I ponownie, to ubranie jest pierwszym czynnikiem oddzielającym herosa od normalnego człowieka. Narracja Englunda robi wrażenie tylko z tego powodu, że starzejący się mężczyzna ubrany jest w kostium komiksowego bohatera. Z kolei Nocny Mściciel bez stroju nietoperza straciłby swoją tożsamość, ideologię, kontrolę nad swoim szaleństwem.
Słowa kluczowe: hegemoniczna męskość, superbohaterowie, wzorce męskości
Dostęp WWW: http://www.tako.biz.pl/p,666,co-nieprzystoi-mezczyznie-ubior-meski-w-sztuce-i-kulturze.html#
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Anna Dzierżyc-Horniak",
title = "Czy mężczyźni marzą o stroju superbohatera? Wzorce męskości osadzone w kulturowym kontekście stroju herosa popkultury",
journal = "",
year = "2019",
pages = "221-234"
}
Cytowanie w formacie APA:
Dzierżyc-Horniak, A. (2019). Czy mężczyźni marzą o stroju superbohatera? Wzorce męskości osadzone w kulturowym kontekście stroju herosa popkultury. , 221-234.