Rozum w świecie praktyki. Poglądy filozoficzne Marthy C. Nussbaum
[Reason in the World of Practice. Marta Nussbaum’s Philosophical Views]
Książka naukowa recenzowanaMiejsce: Warszawa
Rok wydania: 2010
Streszczenie: Głównym celem niniejszej pracy jest: prezentacja i analiza filozoficznych poglądów Marthy Nussbaum, określenie, jakiego typu jest to koncepcja i umieszczenie jej na mapie filozofii współczesnej, oraz wykazanie, że mimo trudności z precyzyjnym określeniem charakteru myśli amerykańskiej autorki, jej propozycja jest wartościowym sposobem filozofowania. Filozofię Nussbaum można określić nie tylko za pomocą kategorii współczesnej filozofii praktycznej, lecz również charakteryzując ją jako przedstawicielkę nurtu postanalitycznego we współczesnej filozofii. Filozofia tak rozumiana rezygnuje z ambicji bycia nauką, której zadaniem jest dokładanie nowych cegiełek do gmachu wiedzy. Przyjmuje inny cel: być – jak mówił Hegel – „swym czasem uchwyconym w myśli”. Porządek niniejszej pracy jest następujący. Zaczynam (I) od przedstawienia biografii intelektualnej Nussbaum. Jako że jej filozofia wyrasta z jej osobistego doświadczenia, przedstawiam wątki feministyczne obecne w jej tekstach (feminizm analityczny), jej badania nad mniejszościami seksualnymi, poglądy na temat patriotyzmu i kosmopolityzmu, program edukacji liberalnej. Centralna dla myślenia Nussbaum jest jej wrażliwość etyczna, która ujawnia się w podejmowaniu problemów związanych z relacją literatury i etyki oraz problemów społecznych. Dlatego (II) rozdział pracy poświęcam określeniu podstaw jej etyki, którą nazywam etyką wrażliwej percepcji. Zagadnienia etyczne zostają w niej sprowadzone do dwóch kwestii: określenia, na czym polega racjonalność praktyczna oraz sprecyzowania koncepcji natury ludzkiej. Jej etyka podkreśla wartość emocjonalnej wrażliwości, troski i współczucia wobec innych ludzi. Chodzi jej przede wszystkim o odpowiedź na pytanie, jak żyć, aby człowiek osobno i we wspólnocie społecznej, mógł osiągnąć szczęście. W rozdziale (III) omawiam filozofię literatury Nussbaum, w której zaciera ona różnice między literaturą a filozofią moralną, uważając, że te dwie dziedziny mogą się wzajemnie uzupełniać i wzbogacać. Nie chodzi jej jednak o to, by zagwarantować miejsce dla etyki w teoriach literackich, lecz raczej o to, by etyka została wzbogacona o literaturę. Sposób ujmowania problemów moralnych, jaki znajdujemy w literaturze powinien być ważnym elementem etyki. W ten sposób etyka stanie się, według Nussbaum, bliższa człowiekowi i jego problemom, przestanie być tylko suchym abstrakcyjnym wykładem powinności i obowiązków moralnych. Treścią rozdziału (IV) jest problematyka społeczno-polityczna podejmowana przez Nussbaum w kontekście współczesnej debaty na ten temat. Powracam tu do tematyki społecznej sygnalizowanej już w I rozdziale, jednak od zupełnie innej strony. Koncentruję się przede wszystkim na podstawach teoretycznych jej poglądów społecznych. Nussbaum broni w swych pismach takiej formy demokracji, która oparta jest na pojęciach ludzkich zdolności i funkcjonowania. Źródłem jej koncepcji demokracji społecznej oraz teorii potencjalności są przede wszystkim argumenty z ‘Polityki’ Arystotelesa. Uważa ona, że Arystoteles pisząc na temat człowieka i jego funkcji, przedstawił koncepcję zadań i celów planowania w polityce. Zadanie to określa Nussbaum za Arystotelesem w następujący sposób: przyczynianie się do wytworzenia w państwie takich warunków w dziedzinie materialnej, instytucjonalnej oraz edukacyjnej, aby każda istota ludzka mogła w pełni funkcjonować oraz wykorzystać swoje potencjalności, aby żyć dobrze.
Słowa kluczowe: Nussbaum, postanalityczność, etyka, Arystoteles, demokracja społeczna, literatura
Dostęp WWW: http://www.ibuk.pl/fiszka/6038/rozum-w-swiecie-praktyki-poglady-filozoficzne-marthy-c-nussbaum.htmlP
Cytowanie w formacie Bibtex:
@book{1,
author = "Anna Głąb",
title = "Rozum w świecie praktyki. Poglądy filozoficzne Marthy C. Nussbaum",
year = "2010",
}
Cytowanie w formacie APA:
Głąb, A. (2010). Rozum w świecie praktyki. Poglądy filozoficzne Marthy C. Nussbaum. Warszawa: