Raport dla III Oddziału Kancelarii Cesarskiej o postawie urzędników województwa lubelskiego w okresie powstania listopadowego
[The report for the Third Department of His Imperial Majesty’s Own Chancery regarding the attitudes presented by civil servants in Lublin voivodship during the November Uprising]
Artykuł naukowy w wydawnictwie zbiorowym recenzowanyMiejsce: Lublin-Oświęcim
Rok wydania: 2013
Tytuł publikacji: Powstanie listopadowe na Lubelszczyźnie : wydarzenia, ludzie, źródła
Redaktorzy: Anna Barańska, Jan Skarbek
Strony od-do: 106-137
Streszczenie: Artykuł analizuje raport o postawie urzędników Królestwa Polskiego w latach 1830-1831 sporządzony w Rosji w końcowym okresie powstania. Uwzględniono w nim 137 osób z województwa lubelskiego: urzędników administracji lokalnej, przedstawicieli sądownictwa, członków Rady Obywatelskiej, posłów na sejm i wpływowych mieszczan (Aneks 1) oraz 14 senatorów i dygnitarzy związanych z tym województwem (Aneks 2). Informacje, przedstawione w formie tabelarycznej, dotyczą: zdolności, zachowania, charakteru i stosunku danej osoby do „rewolucji”. Charakterystyki dygnitarzy są bogatsze niż urzędników lokalnych. Do uczestników i zwolenników powstania autor raportu - przypuszczalnie gen. Aleksander Rożniecki lub Jerzy Fenshave, szef policji przybocznej wielkiego księcia Konstantego - zaliczył 67 osób (48,9%), w tym 20 osób do szczególnie zaangażowanych („wściekły demagog”, „prowodyr”, „prowokator”). Pozostałych określił jako „spokojnych”, „wiernych” itp., z czego jednak tylko 8 jako zasłużonych dla Rosjan i całkowicie godnych zaufania. Z raportu wynikało, że w powstanie angażowali się najczęściej adwokaci i prokuratorzy, a najrzadziej – sędziowie i burmistrzowie. Podane informacje są trudne do zweryfikowania. Wiadomo, że ze 113 lubelskich urzędników i prawników ujętych w raporcie, 56 – w tym 27 uznanych za uczestników powstania, niekiedy aktywnych - zajmowało po 1831 r. te same lub podobne stanowiska. Raport posiada cechy typowe dla materiałów wytwarzanych przez tajne policje. Dowodzi, jak wielką wagę rząd rosyjski przywiązywał do inwigilacji społeczeństwa polskiego.
Słowa kluczowe: powstanie listopadowe, województwo lubelskie, województwo podlaskie, źródła do dziejów powstania listopadowego
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Anna Barańska",
title = "Raport dla III Oddziału Kancelarii Cesarskiej o postawie urzędników województwa lubelskiego w okresie powstania listopadowego ",
journal = "",
year = "2013",
pages = "106-137"
}
Cytowanie w formacie APA:
Barańska, A. (2013). Raport dla III Oddziału Kancelarii Cesarskiej o postawie urzędników województwa lubelskiego w okresie powstania listopadowego . , 106-137.