Sztuka przeciw modzie: debata dekoracyjna a wiktoriańska reforma stroju kobiecego
[Art against fashion: decorative debate and Victorian reforms of woman’s dress]

Rozdział w recenzowanej książce naukowej

Miejsce: Warszawa–Toruń
Rok wydania: 2016
Tytuł publikacji: Sztuka stroju, strój w sztuce
Redaktorzy: Magdalena Furmanik-Kowalska, Anna Straszewska
Strony od-do: 109-127
Streszczenie: Celem artykułu jest ukazanie jak w Wielkiej Brytanii w epoce średnio-wiktoriańskiej sprzeciw wobec skutków industralizacji, demokratyzacji kultury i nowoczesnej mody zrodził ruch reformatorski na polu sztuki i estetyki trwający do końca XIX wieku. Choć ruch ten dotyczył całego kontekstu kultury materialnej, artykuł skupia się na powiązaniu dwóch dyskursów: tak zwanej debaty dekoracyjnej dotyczącej sztuki użytkowej oraz dyskursu dotyczącego reformy kobiecego stroju. Oba stworzyły radykalną postawę anty-mody zmierzającą do stworzenia uniwersalnych zasad estetycznych jako antidotum na ślepe i nieracjonalne podążanie za zmienną, często wulgarną modą w imię nowości i przepychu. Jednakże, jak ukaże artykuł, o ile w debacie dekoracyjnej mamy do czynienia z dwoma skrajnie różnymi i zwalczającymi się wizjami „prawdziwej” sztuki zdobniczej, o tyle kolejne reformy stroju kobiecego w imię ideałów i zasad sztuki spowodowały spotkanie się i wzajemne krzyżowanie postulatów estetycznych debaty dekoracyjnej. Z drugiej strony jednak, różnice dzielące dwie postawy w sztuce użytkowej pozwalają na dostrzeżenie pewnych odrębności między reformatorskim strojem artystycznym lat 50. i 60. XIX wieku, a strojem estetycznym końca wieku, które często są traktowane zamiennie i zlewane w jeden obraz wiktoriańskiej anty-mody w stroju.
Słowa kluczowe: wiktoriańska anty-moda, debata dekoracyjna, suknia artystyczna, suknia estetyczna