Średniowieczny dokument jako znak i przedmiot oglądu w przestrzeni publicznej. Garść uwag o semiotyce dyplomatycznej, percepcji wizualnej i granicach nauk pomocniczych historii
[Medieval Document as a Sign and Object of Viewing in Public Space A Handful of Remarks on Diplomatic Semiotics, Visual Perception and the Limits of History’s Auxiliary Sciences]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Średniowiecze polskie i powszechne Rok wydania: 2024
Numer czasopisma: 16
Strony od-do: 125-159
Streszczenie: W artykule zanalizowano funkcjonowanie dokumentu jako przedmiotu (artefaktu) w sreniowiecznej Europie, na szerokim tle przemian paradygmatu badan nad sredniowieczna kultura pisma, zakladajacego wielosc form obcowania z pismem, m.in. jego percepcje jako systemu znaków, które mogly byc ogladane, a nie „czytane” w nowoczesnym sensie. Fizyczne aspekty dokumentu, obejmujace material pisarski, rozplanowanie tekstu na stronie, znaki graficzne i przywieszone do dokumentu przedmioty, to zagadnienie wychodzace poza granice tradycyjnej dyplomatyki. Sklania ono badaczy do bardziej ntensywnego dialogu ze znawcami innych nauk pomocniczych, przede wszystkim ze znawcami epigrafiki, gdyz spora liczba dokumentów produkowana byla na materiale twardym, a takze sfragistyki, ze wzgledu na scisla interakcje miedzy dokumentem a pieczecia w procesie komunikowania przez wzrok i dotyk. W artykule omówiono okazjonalna obecnosc dokumentu w przestrzeni publicznej – jako elementu rytualów wladzy, pokazywanego na zyczenie jego wystawcy lub odbiorcy albo jako przedmiotu ogladu w praktyce badania jego autentycznosci – jak równiez jego obecnosc permanentna w postaci tekstu „wyeksponowanego” w kamieniu lub jako fresku (charta lapidaria). We wszystkich analizowanych sytuacjach specjalistyczna lub bardzo ogólna wiedza ogladajacych decydowala o tym, czy i do jakiego stopnia potrafili oni „odczytac” informacje zakodowane w formacie i materiale dokumentu, w znakach graficznych, iluminacjach i pieczeciach.
Słowa kluczowe: dokument, inskrypcja, percepcja wizualna, retoryka wizualna, monogram, rota, chartae lapidariae
Dostęp WWW: https://journals.us.edu.pl/index.php/SPP/article/view/16709/13901
DOI: doi.org/10.31261/SPiP.2024.20.05
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Anna Adamska",
title = "Średniowieczny dokument jako znak i przedmiot oglądu w przestrzeni publicznej. Garść uwag o semiotyce dyplomatycznej, percepcji wizualnej i granicach nauk pomocniczych historii",
journal = "Średniowiecze polskie i powszechne ",
year = "2024",
number = "16",
pages = "125-159"
}
Cytowanie w formacie APA:
Adamska, A. (2024). Średniowieczny dokument jako znak i przedmiot oglądu w przestrzeni publicznej. Garść uwag o semiotyce dyplomatycznej, percepcji wizualnej i granicach nauk pomocniczych historii. Średniowiecze polskie i powszechne , 16, 125-159.