Will, Knowledge, Action – God’s Grace: Thomas Aquinas on Divine Predestination and Divine Causality
Artykuł naukowy w wydawnictwie zbiorowym recenzowanyMiejsce: Lublin
Rok wydania: 2019
Tytuł publikacji: If God exists…Human freedom and theistic hypothesis. Studies and essays
Redaktorzy: Andrzej P. Stefańczyk, Roman Majeran
Strony od-do: 151-188
Streszczenie: Artykuł podejmuje próbę przedstawienia nauki św. Tomasza z Akwinu na temat predestynacji, jednego z najtrudniejszych i w dużej mierze najbardziej niebezpiecznych problemów doktryny katolickiej, a nawet szerzej, w ogóle chrześcijańskiej; problemu, który w przeszłości był przyczyną wielkich kryzysów w łonie chrześcijaństwa: pelagianizm w V wieku; kontrowersja o predestynację w wieku IX; reformacja protestancka w XVI wieku; spór De auxiliis między L. Moliną (jezuici) i D. Bañezem (dominikanie) w wieku XVI-XVII. Pojęcie predestynacji zawiera dwa zasadnicze komponenty: pojęcie przedwiedzy i pojęcie przyczyny, ponieważ Bóg poznaje dobro i zło, a chce tylko dobra. Artykuł podejmuje próbę stworzenia adekwatnego dla nauki Akwinaty modelu rozwiązania tego zagadnienia; wykład i argumentacja koncentruje się na trzech zasadniczych problemach dla dyskutowanej kwestii: (i) dystynkcji „woli poprzedzającej” i „woli następczej” (voluntas antecedens, voluntas consequens) – to rozróżnienie ma znosić opozycję w obrębie woli Boga pragnienia zbawienia wszystkich, a faktycznego zbawienia niektórych; obrona dobroci Boga; (ii) dystynkcji „konieczności w sensie rozłącznym” i „konieczności w sensie łącznym” (necessitas in sensu diviso/ de re, necessitas in sensu composito/de dicto) – wprowadzenie tego rozróżnienia umożliwia przełamanie aporii w zakresie (koniecznej) niezawodności wiedzy Boga i (przygodnej) wolności człowieka; obrona Bożej wszechwiedzy; (iii) dystynkcji „łaski wystarczającej” i „łaski skutecznej” (gratia suficiens, gratia efficax) – to rozróżnienie z kolei ma tłumaczyć skuteczność Bożego przyczynowania, które jednak nie ogranicza ani nie znosi wolnej woli człowieka; obrona wszechmocy Boga; W podsumowaniu wskażę na: a) trudności i ograniczenia Tomasza doktryny predestynacji, b) i pewną nieprecyzyjność sformułowań Akwinaty, która była przyczyną tzw. sporu De auxiliis między dominikanami i jezuitami na przełomie XVI i XVII wieku.
Słowa kluczowe: Bóg, wszechmoc, przedwiedza, wolna wola, predestyancja
Dostęp WWW: https://tnkul.pl/files/userfiles/files/2019_IfGodExists.pdf
DOI: 10.18290/2019enIf_God_exists
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Andrzej Stefańczyk",
title = "Will, Knowledge, Action – God’s Grace: Thomas Aquinas on Divine Predestination and Divine Causality",
journal = "",
year = "2019",
pages = "151-188"
}
Cytowanie w formacie APA:
Stefańczyk, A. (2019). Will, Knowledge, Action – God’s Grace: Thomas Aquinas on Divine Predestination and Divine Causality. , 151-188.