Tadeusz Kotarbiński – miłujący prawdę ateista
[Tadeusz Kotarbiński - an atheist loving truth]
Artykuł naukowy w wydawnictwie zbiorowym recenzowanyMiejsce: Lublin
Rok wydania: 2025
Tytuł publikacji: Antyirracjonalizm a wiara
Redaktorzy: Dariusz Łukasiewicz
Strony od-do: 69-84
Streszczenie: Artykuł pokazuje Tadeusza Kotarbińskiego jako ateistę miłującego prawdę. Wychowany w rodzinie katolickiej, Kotarbiński jako młody człowiek utracił wiarę, ale stało się to nie z powodu krytyki Kościoła, lecz z racji intelektualnych: uznał doktrynę religijną za fałsz. Religię uważał za zbędną i często szkodliwą, bo utrwala irracjonalne „fantazmaty”, utrudnia wolność sumienia i jedność kultur. Za centralną wartość dla człowieka Kotarbiński uznawał natomiast prawdę. Uczciwość intelektualna wymaga dążenia do niej poprzez krytycyzm i argumentację, zaś głoszenie fałszu lub milczenie wobec niego jest postawą haniebną. Budując swą etykę niezależną odwołującą się do sumienia, twierdził, że wartości takie jak prawość, męstwo czy dobre serce są oczywiste same przez się i nie potrzebują uzasadnień religijnych. Co więcej, odwoływanie się do religii jest niebezpieczne, gdyż utrata wiary może prowadzić do etycznego chaosu. Uważał natomiast, że ateista i chrześcijanin mogą współpracować w poszukiwaniu prawdy, rozwiązując „zadania neutralne”, np. analizując pojęcia. Ateizm Kotarbińskiego wypływał więc ostatecznie z miłości do prawdy, a nie negatywnej oceny Kościoła czy wierzących. Paradoksalnie więc Kotarbiński, ateista wierny rozumowi, stał się sojusznikiem chrześcijaństwa w obronie prawdy, godności człowieka i roli sumienia. Jego stanowisko wyraźnie przeciwstawia się współczesnej „post-prawdzie” i relatywizmowi.
Słowa kluczowe: Tadeusz Kotarbiński, ateizm, prawda, wartości, sumienie
DOI: 10.52097/acapress.9788367833318
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Ewa Lekka-Kowalik",
title = "Tadeusz Kotarbiński – miłujący prawdę ateista",
journal = "",
year = "2025",
pages = "69-84"
}
Cytowanie w formacie APA:
Lekka-Kowalik, E. (2025). Tadeusz Kotarbiński – miłujący prawdę ateista. , 69-84.