Estetyczne koszty chaosu przestrzennego
[Aesthetic Costs of Spatial Chaos]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN (ISSN: 0079-3507)
Współautorzy: Tadeusz Chmielewski, Przemysław Śleszyński, Szymon Chmielewski
Rok wydania: 2018
Tom: 182
Strony od-do: 342-365
Streszczenie: Zamieszczona w Ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym definicja ładu przestrzennego określa go jako ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowaniai wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne [Ustawa... 2003]. Podstawowym atrybutem ładu przestrzennego jest więc harmonijna organizacja przestrzeni, na którą składa się w szczególności harmonia kompozycji, funkcji oraz wzajemnych relacji przyrodniczych i antropogenicznych komponentów krajobrazu. Z kolei ład przestrzenny jest jednym z kluczowych warunków poczucia wysokiej jakości środowiska i komfortu życia ludzi [Nijnik et al. 2008; Sowińska-Świerkosz, Chmielewski 2014, 2016]. Wielka społeczna rola jakości krajobrazu sprawia, że poznanie struktury i przestrzennej organizacji materialnych komponentów krajobrazu jest od lat 30. ubiegłego wieku jednym z kluczowych nurtów badań systemów przestrzennych. Materialna struktura systemów krajobrazowych ma swoje odzwierciedlenie w fizjonomii danego obszaru. Fizjonomia (wygląd) określonego terenu jest syntetycznym obrazem wielowiekowego współistnienia na tym obszarze materialnych: abiotycznych, biotycznych i antropogenicznych komponentów systemu krajobrazowego [Bogdanowski 1976]. Ład przestrzenny jest więc ściśle powiązany z ładem fizjonomicznym i walorami estetycznymi terenu, ale ma też swoje własne, specyficzne atrybuty [Nasar 1988]. Ład przestrzenny, w tym harmonia natury i kultury w sposób przemyślany ukształtowana w kompozycji systemów krajobrazowych, odgrywa wielką rolę w ekspresji samopoczucia mieszkańców oraz w społecznej ocenie przyjazności danego terenu do zamieszkania, pracy i wypoczynku [Sowińska-Świerkosz, Chmielewski 2014; Raszeja, Mikulski 2016]. Ma on też wyraźny wpływ na ceny nieruchomości: grunty położone w krajobrazach atrakcyjnych widokowo, o czytelnej kompozycji przestrzennej i wyrazistym (historycznym lub regionalnym) stylu, położone w regionach o czystym i zdrowym środowisku, są wyżej wyceniane niż grunty, które takich cech nie posiadają [Anderson, Śleszyński 1996; Bajerowski et al. 2007; Senetra 2010; Szyszko et al.2010]. Dlatego też wskaźnik stopnia antropogenicznego przekształcenia krajobrazu może być stosowany jako jeden z kilku kluczowych elementów oceny walorów ładu przestrzennego [Chmielewski 2012; Chmielewski et al. 2014a] mających a rebours znaczenie w identyfikacji chaosu (bezładu) przestrzennego.
Słowa kluczowe: estetyka krajobrazu, edukacja krajobrazowa, zagospodarowanie przestrzenne
Dostęp WWW: http://journals.pan.pl/dlibra/publication/123415/edition/107644/content
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Agnieszka Kułak and Tadeusz Chmielewski and Przemysław Śleszyński and Szymon Chmielewski",
title = "Estetyczne koszty chaosu przestrzennego",
journal = "Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN",
year = "2018",
pages = "342-365"
}
Cytowanie w formacie APA:
Kułak, A. and Tadeusz Chmielewski and Przemysław Śleszyński and Szymon Chmielewski(2018). Estetyczne koszty chaosu przestrzennego. Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 342-365.