Bez nagrody? Ludzie pióra w kręgu dworu króla Zygmunta Augusta.
[No Reward? Men of Letters in the Circle of the Court of King Sigismund Augustus]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Rocznik Filozoficzny Ignatianum (ISSN: 2300-1402)
Rok wydania: 2025
Tom: 31
Numer czasopisma: 1
Strony od-do: 31-54
Streszczenie: Ponad wiek dyskusji nie doprowadził do wypracowania definicji „królewskiego patronatu”, która nie budziłaby istotnych wątpliwości, ani do porozumienia co do tego, co w XVI w. stanowiło działalność patronacką. Pomimo znaczącego postępu w badaniach nad kulturą epoki Zygmunta Augusta i jego osobą, nie przyniosło to także bardziej wyważonej oceny jego relacji z ludźmi pióra, opartej na szerokiej bazie źródłowej. W interesującym nas okresie wśród sposobów opieki nad ludźmi pióra szczególnie widoczne są cztery formy: zatrudnienie w kancelarii królewskiej lub bibliotece, nadawanie urzędów i majątków, nobilitacja oraz dopuszczenie do królewskiego stołu, a ponadto stypendia na studia, które nie wiązały się z pełnieniem funkcji dworskich, oraz wypłacane twórcom pieniądze. Wszystkie te formy można dostrzec w działalności Zygmunta Augusta. Sposoby, w jakie król wpływał na rozwój kariery i życiowe szanse literatów w swoim otoczeniu dworskim – dziś często niedoceniane – były dobrze rozumiane i doceniane przez jego współczesnych. Przebywanie w otoczeniu monarchy – wśród dworzan, lecz częściej w kancelarii królewskiej – nawet jeśli współcześnie niechętnie postrzega się je w kategoriach patronatu, było, jak można sądzić na podstawie biografii kilkudziesięciu osób, które uzyskały królewskie wsparcie, czymś oczekiwanym, pożądanym i cenionym. Wydaje się też, że stanowiło kluczowy etap oraz sposób budowania pozycji literackiej. Co więcej, w Polsce tego okresu, a także później, normą było przechodzenie etapu inicjacji kulturowej i społecznej w ośrodkach dworskich – magnackich, biskupich, a najlepiej królewskich.
Słowa kluczowe: Zygmunt August (1548–1572), dwór królewski, kancelaria królewska, ludzie pióra, działalność pisarska, patronat
Dostęp WWW: https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/rfi/article/view/2025.3101.4/3020
DOI: DOI: 10.35765/rfi.2025.3101.4
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Agnieszka Januszek-Sieradzka",
title = "Bez nagrody? Ludzie pióra w kręgu dworu króla Zygmunta Augusta.",
journal = "Rocznik Filozoficzny Ignatianum",
year = "2025",
number = "1",
pages = "31-54"
}
Cytowanie w formacie APA:
Januszek-Sieradzka, A. (2025). Bez nagrody? Ludzie pióra w kręgu dworu króla Zygmunta Augusta. Rocznik Filozoficzny Ignatianum, 1, 31-54.