O królewskim uznaniu i szlacheckiej niechęci. Przypadek nobilitacji Szymona Ronenberga, mieszczanina krakowskiego z drugiej połowy XVI wieku
[Royal recognition and noble animosity. The case of the ennoblement of Szymon Ronenberg, a Cracow burgher from the second half of the 16th century]
Artykuł naukowy w wydawnictwie zbiorowym recenzowanyMiejsce: Warszawa-Bellerive-sur-Allier
Rok wydania: 2024
Tytuł publikacji: Człowiek w niewoli uczuć. Przyjaźń, miłość , nienawiść w Czechach i w Polsce w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej
Redaktorzy: Wojciech Iwańczak, Agnieszka Januszek-Sieradzka
Strony od-do: 137-160
Streszczenie: Artykuł dotyczy dokumentu nobilitacyjnego Szymona Ronenberga, krakowskiego aptekarza nobilitowanego przez króla Zygmunta Augusta 24 kwietnia 1572 r. Dokument ten znany jest polskiej historiografii i był wykorzystywany w opracowaniach z zakresu heraldyki i historii mieszczaństwa krakowskiego. Znamy ten przywilej z oblaty w księgach grodzkich krakowskich z dnia 2 stycznia 1640 r., sporządzonej przez wnuka Szymona, Abraham Ronenberg. Liczba błędów i nieporozumień związanych z treścią tego dokumentu oraz z ludźmi, którzy zostali nobilitowani wymaga bliższego przyjrzenia się przypadkowi tej nobilitacji. Dotyczy Szymona Ronenberga, nobilitowanego przez Zygmunta Augusta i przedstawicieli dwóch kolejnych pokoleń tych krakowskich aptekarzy. Nobilitacje aptekarzy nie były częste w drugiej połowie XVI wieku, choć w czasach Zygmunta Augusta wyraźnie widoczne jest awansowano osób posiadających cenzus wykształcenia, w uznaniu talentów i kompetencji intelektualnych i za służbę na dworze królewskim. W artykule przedstawiono także wysiłki kolejnych pokoleń Ronenbergów do utrzymania tego statusu, który był kwestionowany przede wszystkim ze względu na typowo mieszczański zawód. Zgodnie z obowiązującym prawem stanowiło to podstawę do utraty szlachectwa. W XVII w. Ronenbergowie zaczęli podkreślać swoją przynależność do szlachty mocniej niż dotychczas, m.in. poprzez epitafium Abrahama i Agnieszki Ronenbergów, zachowane w kościele Mariackim w Krakowie.
Słowa kluczowe: Szymon Roneneberg, Abraham Ronenberg (zm. 1625), Ronenbergowie, nobilitacja, mieszczaństwo, szlachectwo, herbarze
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Agnieszka Januszek-Sieradzka",
title = "O królewskim uznaniu i szlacheckiej niechęci. Przypadek nobilitacji Szymona Ronenberga, mieszczanina krakowskiego z drugiej połowy XVI wieku",
journal = "",
year = "2024",
pages = "137-160"
}
Cytowanie w formacie APA:
Januszek-Sieradzka, A. (2024). O królewskim uznaniu i szlacheckiej niechęci. Przypadek nobilitacji Szymona Ronenberga, mieszczanina krakowskiego z drugiej połowy XVI wieku. , 137-160.