Stanisława Ziemiańskiego SJ teologia naturalna. Wybrane zagadnienia
[Stanisław Ziemiański’s Natural Theology. Some Selected Topics]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Rocznik Filozoficzny Ignatianum (ISSN: 2300-1402)
Rok wydania: 2022
Tom: 28
Numer czasopisma: 2
Strony od-do: 35-52
Streszczenie: W niniejszym artykule przedstawiam lub rekonstruuję oraz krytycznie komentuję argumenty za istnieniem Boga podane przez Stanisława Ziemiańskiego SJ. Wśród tych argumentów odróżniam argumenty ogólnometafizyczne, metafizyczno-przyrodnicze oraz metafizyczno antropologiczne. Głównym założeniem argumentów ogólnometafizycznych jest teza o niekonieczności powiązania istnienia z różnymi treściami/istotami bytów (przygodność istnieniowa/radykalna) oraz form substancjalnych lub przypadłościowych z ich podmiotami (przygodność istotowa/częściowa). Gwarantem zachodzenia tego powiązania ma być Bóg jako byt, w którym związek między wymienionymi czynnikami przyjmuje charakter konieczny. Argumenty metafizyczno-przyrodnicze nie są aż tak abstrakcyjne, lecz odwołują się do pewnych danych kosmologii (Wielki Wybuch, negentropia) i biologii (powstanie organizmów żywych jako samopowielających się całości funkcjonalnych). Odwołanie się do działania Boga ma wyjaśniać te (same w sobie) jednorazowe lub znikomo prawdopodobne zdarzenia lub zjawiska. Na inne dane zwracają uwagę argumenty metafizyczno- -antropologiczne. Są to mianowicie następujące, powszechnie występujące wśród ludzi, fenomeny: pragnienie szczęścia, poczucie prawa moralnego, oddawanie czci istocie najwyższej. Według omawianego Autora wyjaśnienie tych fenomenów jedynie w odwołaniu do czynników psychologicznych i społecznych jest niesprawne. Natomiast stają się one zrozumiałe, gdy potraktujemy je jako odmiany ludzkich odniesień do realnie istniejącego Boga. Dyskutując powyższe argumenty, zwracam uwagę na szanse i ograniczenia argumentacji teistycznej we współczesnych dyskusjach filozoficznych. Wartość argumentów metafizyczno przyrodniczych zależy od zmieniającego się stanu wiedzy naukowej, a argumentów metafizyczno-antropologicznych – od zmieniających się ludzkich nastawień. Od powyższych zależności wolne są argumenty ogólnometafizyczne, jednak wydają się one zbyt abstrakcyjne dla współczesnego czytelnika.
Słowa kluczowe: Stanisław Ziemiański, teologia naturalna, argumentacja teistyczna
Dostęp WWW: https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/rfi/article/view/2535/2229
DOI: 10.35765/rfi.2022.2802.4


Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Jacek Wojtysiak",
title = "Stanisława Ziemiańskiego SJ teologia naturalna. Wybrane zagadnienia",
journal = "Rocznik Filozoficzny Ignatianum",
year = "2022",
number = "2",
pages = "35-52"
}

Cytowanie w formacie APA:
Wojtysiak, J. (2022). Stanisława Ziemiańskiego SJ teologia naturalna. Wybrane zagadnienia. Rocznik Filozoficzny Ignatianum, 2, 35-52.