Czy model Wszechświata powinien być strukturalnie stabilny?
[Should the Model of the Universe be Structurally Stable?]

Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowany

Czasopismo: Roczniki Filozoficzne (ISSN: 0035-7685)
Współautorzy: Marek Szydłowski
Rok wydania: 2017
Tom: 65
Numer czasopisma: 1
Strony od-do: 65-87
Streszczenie: Pokazujemy, że kosmologia współczesna posiada cechy efektywnej teorii fizycznej podobnej do standardowego modelu cząstek elementarnych. Obecnie mamy do czynienia z konstytuowaniem się tzw. standardowego modelu kosmologicznego. W pracy wskazujemy na cechy charakterystyczne takiego modelu, który jest modelem kosmologicznym o maksymalnej symetrii (jednorodność i izotropowość przestrzenna) wypełnionego materią barionową i ciemną materią oraz ciemną energią (ze stałą kosmologiczną). Model ten jest nazywany modelem standardowym LCDM (Lambda – Cold – Dark Matter model) i jest rozwiązaniem klasycznych równań Einsteina z członem kosmologicznym. Proces wyłonienia się modelu LCDM z modelu CDM można traktować jako proces emergencji epistemologicznej. Wskazujemy na dwa użyteczne pojęcia: bifurkacji i strukturalnej niestabilności, które mogą być użyteczne w konceptualizacji predykatu nowy, w opisie pojęcia emergencji standardowego modelu kosmologicznego. Na marginesie naszych rozważań formułujemy koncepcję bifurkacyjnego rozwoju kosmologii w drodze kolejnej bifurkacji jej parametrów. Wówczas przejście od modelu dynamicznego CDM do modelu LCDM posiada charakter bifurkacji typu widłowego. Ten scenariusz jest zgodny ze scenariuszem nieliniowego rozwoju nauki Michała Hellera.
Słowa kluczowe: stabilność strukturalna, model kosmologiczny, metodologia kosmologii, filozofia kosmologii
Dostęp WWW: http://www.kul.pl/files/1516/roczniki_filozoficzne/roczniki_filozoficzne_65_1_2017/04-szydlowski_tambor.pdf
DOI: 10.18290/rf.2017.65.1-4


Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Paweł Tambor and Marek Szydłowski",
title = "Czy model Wszechświata powinien być strukturalnie stabilny?",
journal = "Roczniki Filozoficzne",
year = "2017",
number = "1",
pages = "65-87"
}

Cytowanie w formacie APA:
Tambor, P. and Marek Szydłowski(2017). Czy model Wszechświata powinien być strukturalnie stabilny?. Roczniki Filozoficzne, 1, 65-87.