Magisterium Kościoła w sporze z modernizmem o fundamenty wiary. Analiza poglądów A. Loisy'ego, E. Le Roy i G. Tyrrella i ich ocena w świetle dokumentów antymodernistycznych oraz Vaticanum II *** KOPIA *** *** KOPIA ***
[Dispute between Church's magisterium and modernism over the foundations of faith. An analysis and assessment of A. Loisy's, E. Le Roy's and G. Tyrrell's views in light of anti-modernist and Second-Vatican Council's dosuments *** KOPIA *** *** KOPIA ***]
Książka naukowa recenzowanaMiejsce: Lublin
Rok wydania: 2020
Streszczenie: Monografia podejmuje tematykę kryzysu modernistycznego w Kościele. Jest on przykładem jednego z najmocniejszych konfliktów, jaki zaistniał pomiędzy myślą chrześcijańską a nowożytnością. W obrębie katolicyzmu kryzys ten nabrał szczególnego kształtu ze względu na sposób, w jaki Kościół katolicki nań zareagował. Pius X potępił nowe tendencje teologiczne i podjął działania mające na celu oddalenie od Kościoła niebezpieczeństw kryjących się w nurtach modernistycznych, ponieważ widział w nich prądy zagrażające samym fundamentom Objawienia Bożego. Decyzje te wyznaczyły na długie dziesięciolecia kierunek namysłu teologicznego i zamknęły niektóre obszary debaty czy refleksji, które jeszcze za pontyfikatu Leona XIII były otwarte. Od czasu obrad Soboru Watykańskiego II w wypowiedziach Magisterium Kościoła można jednak dostrzec znamienną zmianę perspektywy. Najważniejsze dokumenty antymodernistyczne, a więc dekret Lamentabili sane exitu Kongregacji św. Oficjum, encyklika Pascendi Dominici gregis oraz motu proprio Sacrorum antistitum Piusa X nie są już przywoływane w dokumentach Magisterium Kościoła. Zarówno na Soborze Watykańskim II, jak i później, choćby przy redakcji Katechizmu Kościoła Katolickiego, pominięto je. Tak więc chrześcijańska doktryna prezentowana przez Urząd Nauczycielski Kościoła w sposób mający uwzględnić nowożytne rozumienie świata już do nich nie nawiązuje. Ta pewna „nieciągłość” obecna w dokumentach Urzędu Nauczycielskiego Kościoła stawia cały szereg pytań dotyczących trafności diagnozy i sposobu reakcji na tendencje modernistyczne za czasów pontyfikatu Piusa X, w jaki sposób dokumenty Soboru Watykańskiego II mogą być interpretowane na tle wcześniejszych wypowiedzi Magisterium – a zwłaszcza Piusa X – i czy rzeczywiście w doktrynie Vaticanum II to, co było powodem powstania kryzysu modernistycznego, znalazło odpowiedź? W pierwszej części pracy podjęto się studium nad rozumieniem pojęcia modernizmu. Pozwoliło to wskazać, że przez pojęcie modernizmu należy rozumieć raczej pewne tendencje przejawiające się w obrębie poszukiwań teologicznych niż jeden spójny system myślowy. W kolejnej części przedstawionej monografii omówiono historyczny kontekst oraz rozwój sporu modernistycznego. W ten sposób podjęto się próby ukazania przyczyn, które spowodowały potępienie przez Piusa X tendencji modernistycznych w teologii i że było ono reakcją na sytuację kryzysową, a nie programowym zamknięciem papieża na wszelką nowość. Badania nad reakcją Magisterium na poglądy modernistyczne ograniczono do trzech autorów, których poglądy przyczyniły do powstania dekretu Lamentabili oraz encykliki Pascendi i zostały potępione. Są to: A. Loisy (ur. 1857 r.), francuski teolog i biblista, określany ojcem katolickiego modernizmu, G. Tyrrell (ur. 1861 r.), irlandzki konwertyta z anglikanizmu na katolicyzm, a potem jezuita, krytyk filozofii scholastycznej podkreślający w poznaniu religijnym decydujące znaczenie doświadczenia religijnego oraz francuski filozof i matematyk Edouard Le Roy (ur. 1870). Poglądy trzech wspomnianych autorów zostały przeanalizowane pod kątem rozumienia tego, co stanowi fundament chrześcijańskiej wiary. Chodzi o Boże Objawienie, dogmat i doświadczenie religijne. Takie usystematyzowanie perspektywy badawczej pozwala bowiem na całościowe odniesienie się do pytania o fundamenty wiary chrześcijańskiej, ponieważ ukazuje jej źródło (Objawienie Boże), możliwość jej zrozumienia i wyrażenia w teologicznych twierdzeniach (dogmat) oraz jej znaczenie dla praktyki chrześcijańskiego życia (doświadczenie chrześcijańskie). Te trzy kręgi tematyczne stanowią oś prowadzonej w przedstawionej monografii refleksji teologicznej, w której każde z zagadnień opracowane zostało w taki sposób, aby ukazać najpierw myśl omawianych autorów, następnie wskazać odpowiedź Magisterium Kościoła za czasów Piusa X, a w końcu ukazać perspektywę, którą kreślą dokumenty Vaticanum II.
Słowa kluczowe: modernizm, Objawienie, doświadczenie, dogmat, Vaticanum II
Cytowanie w formacie Bibtex:
@book{1,
author = "Paweł Borto",
title = "Magisterium Kościoła w sporze z modernizmem o fundamenty wiary. Analiza poglądów A. Loisy'ego, E. Le Roy i G. Tyrrella i ich ocena w świetle dokumentów antymodernistycznych oraz Vaticanum II *** KOPIA *** *** KOPIA ***",
year = "2020",
}
Cytowanie w formacie APA:
Borto, P. (2020). Magisterium Kościoła w sporze z modernizmem o fundamenty wiary. Analiza poglądów A. Loisy'ego, E. Le Roy i G. Tyrrella i ich ocena w świetle dokumentów antymodernistycznych oraz Vaticanum II *** KOPIA *** *** KOPIA ***. Lublin: