Marzena Górecka

 

Zajęcia w roku akademickim 2012/2013

 

 

 

1. Opis zajęć: Literatura i kultura staroniemiecka (wykład)

 

 

 

1

nazwa jednostki                          Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Filologii Germańskiej

 

nazwa kierunku (specjalności)        Filologia germańska – studia licencjackie

3

nazwa przedmiotu                               Literatura i kultura staroniemiecka      

4

przedmioty wprowadzające (prerekwizyty) oraz wymagania wstępne

                                                 podstawowa znajomość języka niemieckiego

5

liczba godzin zajęć dydaktycznych   30h

6

liczba punktów ECTS  3

 

7

założenia i cele przedmiotu

Cel zajęć

Wykład ma na celu dokonanie panoramiczno-sumarycznego przeglądu niemieckiej literatury dawnej od VIII do XVII wieku (średniowiecze, humanizm, reformacja, barok) oraz zapoznanie słuchaczy z głównymi nurtami i tendencjami kulturowo-literackimi oraz ich najbardziej reprezentatywnymi utworami z uwzględnieniem przemian politycznych, społeczno-gospodarczych i kulturowych.  

Zamierzone efekty kształcenia

Wiedza

Słuchacz zdobywa wiedzę z zakresu literatury niemieckiej od jej początków, tj. okresu germańskiego; poznaje jej obraz usystematyzowany według chronologii; zapoznaje się ze specyfiką literatury starszej (przekaz ustny, rękopiśmienniczy, anonimowy; zapis literatury w językach staro-wysokoniemieckim), średnio-wysokoniemieckim i wczesno-wysokoniemieckim), rozpoznaje, definiuje i opisuje fenomeny kulturowo-literackie najstarszych wieków obszaru niemieckojęzycznego; porównuje tematy i formy literatury starszej ze współczesną.

Umiejętności

Słuchacz wykładu rozpoznaje formy i motywy dawnej literatury; orientuje się w jej rozwoju i jego uwarunkowaniach; potrafi odróżnić poszczególne epoki kultury i literatury starszej na podstawie odmiennych ośrodków kulturowych, tematów i innowatorskich podgatunków; potrafi analizować i interpretować zjawiska literackie w ich kontekście kulturowym; dostrzega oryginalność i aktualność omawianych fenomenów.   

Inne kompetencje

Słuchacz wykładu kształtuje dbałość o słowo pisane i wrażliwość na estetykę oraz wymowę tekstów literackich dawnych wieków.

8

metody i pomoce dydaktyczne

Forma zajęć:        podająca – wykład informacyjno-dialogowany z elementami tłumaczenia

Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych:      rzutnik multimedialny

9

forma i warunki zaliczenia         obecność – 25%,  końcowy egzamin ustny - 75%

10

treści programowe

             

Periodyzacja; datowanie, lokalizacja i przekaz tekstów średniowiecznych

Kultura i literatura staro-wysokoniemiecka: poezja germańska (zaklęcia magiczne, pieśni heroiczne - aliteracja); germańsko-chrześcijańska (błogosławieństwa, epika biblijna – technika akomodacji); transfer I: tłumaczenie tekstów użytkowych z łaciny – glosa, metody przekładu dosłownego

Religijna literatura wczesnego średniowiecza: klasztory i szkoły katedralne jako centra kulturowe; reforma kluniacka; alegoria, alegoreza, typologia i symbolika liczb; literatura w języku łacińskim; Notker Labeo; teksty maryjne, wizjonerskie, legendarne, dydaktyczne

Kultura i literatura dworska: Minnesang, epika rycerska, liryka sentencyjna; transfer II: transpozycja literatur obcych, głównie francuskiej

Literatura mieszczańska: świecka (widowiska karnawałowe, opowiadania rubaszne, gatunki epigonalne) i duchowna (spektakle religijne, mistyka kobieca i spekulatywna)

Humanizm i reformacja – znaczenie M. Lutra dla piśmiennictwa niemieckiego

Kultura i literatura baroku (Opitz, Gryphius, Silesius)

 

11

literatura podstawowa

Czarnecka, M.: Historia literatury niemieckiej. Zarys, Warszawa 2011, s. 1-67.

Honsza, N.: Literatura niemiecka. W: Historia literatury światowej w dziesięciu tomach, red. T. Skoczek, Kraków 2003: Tom II: Średniowiecze, s. 361-394; tom III: Renesans, s. 343-356; tom IV: Barok, s. 257-280.

Karolak, Cz., Kunicki, W., Orłowski, H.: Dzieje kultury niemieckiej, Warszawa 2006, s. 17-142. 

Kluge-R.D., Świderska M.: Zaryz historii literatury i kultury niemieckiej, Lódż 2010,s. 5-58.

Szyrocki, M.: Dzieje literatury niemieckiej, Warszawa 1964.

Szyrocki, M.: Die deutsche Literatur von ihren Anfängen bis zum 15. Jahrhundert, Wrocław/Warszawa 1964.

 

literatura uzupełniająca

Heinzle, J. (Hg.): Das Mittelalter in Daten. Literatur, Kunst, Geschichte 750-1520. München 1993.

Koch, H. J. (Hg.): Die deutsche Literatur in Text und Darstellung. Bd. 1: Mittelalter. Stuttgart: Reclam 1976.  

Jeßling, B., Köhnen, R.: Einführung in die Neuere deutsche Literaturwissenschaft. 2. Aufl. Weimar: Metzler 2007, S. 1-134.

Bogner, R. G. (Hg.): Deutsche Literatur auf einen Blick. 400 Werke aus 1200 Jahren. Wien; Primus 2009. S. 1-131.

Borowska-Stankiewicz, A.: Historia literatury niemieckiej do połowy XIX wieku. Zbiór wybranych utworów literackich. Szczecin 2005.

Grundmann, H.: Deutsche Literaturgeschichte für Lehrer. Stuttgart: Akademischer Verlag 2001.

Pelster, T.: Arbeitsbuch Deutsch - Literaturepochen: Vom Mittelalter zum Barock. München 1990.

Klein, D.: Mittelalter. Lehrbuch Germanistik (mit 17 Abbildungen), Stuttgart 2006.

Bennewitz, I., Müller, I. (Hg.), Von der Handschrift zum Buchdruck. Spätmittelalter - Reformation - Humanismus 1320-1572, Reinbek 1991.

Niefanger, D.: Barock. Lehrbuch Germanistik, Stuttgart 2000.

 

12

Osoba prowadząca zajęcia

dr hab. Marzena Górecka prof. KUL

 

 

 

 

 

2. Opis zajęć: Literatura i kultura staroniemiecka (ćwiczenia)

 

 

 

1

nazwa jednostki: Katolicki Uniwersytet Lubelski, Wydział Nauk Humanistycznych

2

nazwa kierunku (specjalności): filologia germańska

3

nazwa przedmiotu: Literatura i kultura staroniemiecka – ćwiczenia

4

przedmioty wprowadzające (prerekwizyty) oraz wymagania wstępne

znajomość języka niemieckiego na poziomie podstawowym

5

liczba godzin zajęć dydaktycznych 30h

6

liczba punktów ECTS: 0

 

7

Założenia i cele przedmiotu

Cel zajęć: Ćwiczenia mają na celu uzupełnienie i pogłębienie treści przekazanych w ramach wykładu kursowego, wykształtowanie umiejętności analizy i interpretacji wybranych utworów literackich, ilustrujących historię i rozwój literatury niemieckiej od jej początku do XVII wieku, udoskonalenie umiejętności samodzielnej pracy z tekstem literackim w oryginale oraz aktywnego uczestnictwa w dyskusji.

8

Metody i pomoce dydaktyczne

Forma zajęć- ćwiczenia

Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych: rzutnik multimedialny, rzutnik foliowy, odtwarzacz

9

Forma i warunki zaliczenia

Sposób sprawdzenia osiągnięcia efektów zmierzonych: aktywność w dyskusji – 25%, analiza pisemna tekstu – 25 %, test – 50%

10

Treści programowe

  1. Zabytki kultury germańskiej: Merseburger Zaubersprüche – Merseburskie Zaklęcia; Wessobrunner Gebet – Modlitwa wessobruńska (Segenssprüche)
  2. Das Hildebrandslied – Pieśń o Hildebrandzie (Muspilli)
  3. Literatura religijna wczesnego średniowiecza: Wiener Genesis – Wiedeńska Księga Rodzaju; (Physiologus, Ezzos Lied – Pieśń Ezza)  
  4. Liryka dworska wysokiego średniowiecza: wybrane pieśni i sentencje Walthera von der Vogelweide (Herre got, gesegne mich vor sorgen – Panie Boże, zbaw mnie od goryczy; Bin ich Dir unmaere? – Czym ci obojętny?; Unter der Linde – A tam pod lipą; Ich saß auf einem Steine – Siedziałem na kamieniu )
  5. Epika bohaterska wysokiego średniowiecza: Das Nibelungenlied – Pieśń o Nibelungach (Wybrane przygody: 1, 2, 3, 6, 14, 16)
  6. Epika miłosna wysokiego średniowiecza: Gottfried von Straßburg – Tristan und Isolda (Der Minnetrank, Minnegrotte, Rose und Rebe)
  7. Niemiecka mistyka – kobieca i spekulatywna - późnego średniowiecza: Mechthilds von Magdeburg Das fließende Licht der Gottheit (I,4; II,2: II, 5; II, 25; VII, 29;V,5; V, 6); Meister Eckharts PredigtenKazania (1, 5, 10))
  8. Literatura sowizdżalska: Hermann Bote, Ein Kurtzweilig Lesen von Dil Ulenspiegel Sowiźdrzał krotochwilny i śmieszny (Wybrane historie: 1, 14, 16, 53)
  9. Literatura błazeńska późnego średniowiecza: Sebastiana Branta Das Narrenschiff  - Statek błaznów (Vorrede - Przedmowa)
  10. Kontynuacja: Sebastian Branta – Das Narrenschiff (Wybrane satyry: 3, 4, 27, 33)
  11. Literatura doby reformacji: Martin Luthers Der Sendbrief vom Dolmetschen – Okólnik o tłumaczeniu
  12. Poezja niemieckiego baroku: sonety Paula Fleminga Wie er wolle gekuesset seyn – Sztuka całowania, Andreasa Gryphiusa: Menschliches Elende – Ludzka niedola; Tränen des Vaterlandes. Anno 1636 – Łzy ojczyzny. Anno 1636; Der Welt Wollust ist nimer ohne Schmertzen – Nigdy nie są bez bólu ziemskie pożądania; Vanitas, vanitatum, et omnia vanitas. Es ist alles eitel – Vanitas, vanitatum, et omnia vanitas. Wszystko jest marnością
  13. Barokowy dramat niemiecki: Andreas Grypius’ Absurda comica oder Peter Squenz
  14. Powieść łotrzykowska: H. J. Ch. von Grimmelshausen  Simplicissimus Deutsch (I, 1; 8; V, 24)
  15. Mistyka barokowa: Epigramaty Angelusa Silesiusa z Der cherubinische WandersmannCherubiński wędrowiec (I, 5, 6, 8, 13, 19, 22, 24, 25, 26, 27, 30, 31, 36, 37, 44, 61, 68, 71, 82, 98, 111, 133, 145, 153, 183, 184, 203, 204, 240, 276, 278, 289, 292)

 

11

Literatura podstawowa

Brandt, Rüdiger: Deutsche Literatur des Mittelalters für die Sekundarstufe. Stuttgart 1982.

H. D. Schlosser (Hg.): Althochdeutsche Literatur. Eine Textauswahl mit Übertragungen, Berlin 1998.

Pelster Th.: Arbeitsbuch Deutsch. Literaturepochen: Vom Mittelalter zum Barock. Einführung in Methoden der Texterschließung, München 1990. Jentzsch, P.:

Arbeitstexte für den Unterricht. Gedichte des Barock. Mit einer Einführung in die Interpretation, Stuttgart 1997.

Koch, Hans J. (Hg.): Die deutsche Literatur in Text und Darstellung. Bd. 1: Mittelalter. Stuttgart 1976.

Hartmann von Aue: Der arme Heinrich, Stuttgart 1984.

Das Nibelungenlied. Mittelhochdeutscher Text und Übertragung. Hg. von H. Brackert, München 1986 (wybór). / Niedola Nibelungów, Przekład Ludomił German, Wrocław 1993.

Meister Eckhart, Vom Wunder der Seele. Eine Auswahl aus den Traktaten und Predigten, Stuttgart 1993. (wybór)

Johannes von Tepl: Der Ackermann und der Tod. Zweisprachig, Stuttgart 1984. (fragmenty)

Lindenhahn, R. (red.): Arbeitsheft zur Literaturgeschichte. Barock. Texte und Übungen, Berlin 2001.

Hans Jakob Christoffel von Grimmelshausen, Der abentheuerliche Simplicissimus teutsch, gekürzte Ausgabe, hg. von W. Schafarschik, Stuttgart 1993. (fragmenty)

Hans Jakob Christoffel von Grimmelshausen: Przygody Simplicissimusa. Przekład Anna M. Linke, Warszawa 1958.

Andreas Gryphius, Absurda Comica oder Herr Peter Squentz, Stuttgart 1975.

Martin Luther, Sendbrief vom Dolmetschen, Stuttgart 1984.

Angelus Silesius, Aus dem Cherubinischen Wandersmann, Stuttgart 1983.

Anioł Ślązak: Cherubinowy wędrowiec, przełożył Andrzej Lam, Opole-Warszawa 2003.

 

Literatura uzupełniająca

 

Quellentexte zur deutschsprachigen Literatur und Kultur. Bd. 1: Von den Anfängen bis zum Barock. Hrsg. von Katarzyna Dzikowska, Poznań 2010.

Die deutsche Literatur. Texte und Zeugnisse. Bd. 1, Frühmittelalter, München 1975.

Helmut Birkhan, Geschichte der altdeutschen Literatur im Licht ausgewählter Texte. Bd. I-VII: Wien 2002-2008.

Deutscher Minnesang. Mittelhochdeutsch - Neuhochdeutsch. Auswahl. Stuttgart 1995.

Martin Opitz, Buch von der Deutschen Poeterey, Stuttgart 1986.

 

Inne pomoce dydaktyczne

 

Pliki do pobrania – Teksty źródłowe z literatury staroniemieckiej na stronie: www.kul.pl/marzena-gorecka,1828html.

 

Link: www.gutenberg.spiegel.de

 

12

Osoba prowadząca zajęcia    

 

         dr hab. mgr Marzena Górecka prof. KUL

 

 

 

 

3. Opis zajęć: teoria przekładu - konwersatorium

 

 

 

1

nazwa jednostki Wydział nauk Humanistycznych, Instytut Filologii Germańskiej

2

nazwa kierunku (specjalności) filologia - filologia germańska

3

nazwa przedmiotu teoria przekładu – konwersatorium

4

przedmioty wprowadzające (prerekwizyty) oraz wymagania wstępne

dobra znajomość języka polskiego oraz niemieckiego (poziom C1), posiadanie ogólnej wiedzy językoznawczej i literaturoznawczej

5

liczba godzin zajęć dydaktycznych 30h

6

liczba punktów ECTS: 3

 

7

założenia i cele przedmiotu

Cel: Celem zajęć jest zdobycie i uporządkowanie podstawowej wiedzy ogólnej z zakresu przekładoznawstwa; zapoznanie się ze współczesnymi teoriami, rodzajami i sposobami tłumaczenia;  opanowanie warsztatu tłumacza od strony teoretycznej.

Zamierzone efekty kształcenia

Wiedza: Student przyswaja podstawowe terminy fachowe oraz definicje z zakresu przekładu, uświadamia sobie różnorodność i kompleksowość rodzajów tłumaczeń, zaznajamia się ze współczesnymi teoriami przekładu i ich praktycznym wykorzystaniem, klasyfikuje poszczególne narzędzia pracy tłumacza, w tym słowniki specjalistyczne, programy komputerowe, linki internetowe.

Umiejętności: Student systematyzuje przekład językowy wg poznanych kategorii, analizuje terminologię przekładoznawczą, eksploatuje zasoby leksykograficzne  i elektroniczne z dziedziny tłumaczenia, sporządza i prezentuje listę narzędzi tłumacza w celu konkretnego przekładu prezentować.

Inne kompetencje: Student wyrabia dbałość o precyzję słowa i oddania go w języku obcym.

8

metody i pomoce dydaktyczne

Forma zajęć: konwersatorium; metody podające: wykład informacyjny i prezentacja multimedialna oraz metody problemowo-aktywizujące: dyskusja

Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych: rzutnik multimedialny, rzutnik foliowy, komputer

9

forma i warunki zaliczenia

Sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów: referat/prezentacja – 25 %, aktywność w dyskusji – 25%, test – 50%.

10

treści programowe

Problematyka ogólna: pojęcie i definicje terminów „tłumaczenie” i „przekład” (translacja); lingwistyczne i socjologiczne aspekty przekładu; dawne i współczesne teorie przekładu oraz ich zastosowanie w praktyce; typologia i specyfika przekładów: przekład pisemny (użytkowy i literacki),  ustny (a vista, konsekutywny, symultaniczny), audiowizualny, intersemiotyczny; przekład tekstów popularno-naukowych i naukowych oraz specjalistycznych (medycznych, prawnych i prawniczo-sądowych, ekonomicznych, technicznych); warsztat tłumacza (słowniki specjalistyczne, zasoby internetowe, programy komputerowe); ekwiwalencja i adekwatność przekładowa; granice przekładu i nieprzekładalność; operacje procesu przekładu; znaczenia referencyjne, pragmatyczne, intralingualne a proces przekładu; kolokacje, idiomy, neologizmy, wulgaryzmy, archaizmy, faux amis, interferencja, sytuacyjność i środowiskowość. 

11

literatura podstawowa i uzupełniająca

literatura podstawowa

Dąbska-Prokop, U.: Mała encyklopedia przekładoznawstwa, Częstochowa 2000. 

Lipiński, K.: Vademecum tłumacza, Kraków 2004. 

Micewicz, T.: Zarys teorii przekładu. Zagadnienia wybrane, Warszawa 1971.

Pieńkos, J.: Podstawy przekładoznawstwa. Od teorii do praktyki, Kraków 2003. 

Pisarska A., Tomaszkiewicz T.: Współczesne tendencje przekładoznawcze. Poznań 1998

 

Literatura uzupełniająca

Amann, Margret: Grundlagen der modernen Translationstheorie. Ein Leitfaden für Studierende. 1989.

Dzierżanowska, H: Przekład tekstów nieliterackich. Warszawa 1988.

Ehnert, R.; Schleyer, W. (red.): Übersetzen im Fremdsprachenunterricht, Regensburg 1987.

Grucza, F. (red.): Problemy translatologii i dydaktyki translatorycznej, Warszawa 1986.

Hönig, H.G.; Kußmaul, P.: Strategie der Übersetzung. Ein Lehr- und Arbeitsbuch, Tübingen 1991.

Kielar, B.: Tłumaczenie i koncepcje translatoryczne. Wrocław 1988.

Lebiedziński H.: Elementy przekładoznawstwa ogólnego. Warszawa 1981.

Małgorzewicz, A: Translation: Theorie, Praxis, Didaktik, Dresden 2010.

Snell-Hornby, M. (red.): Handbuch Translation, Tübingen 1998.

Snell-Hornby, M.: Übersetzungswissenschaft – eine Neuorientierung: zur Integrierung von Theorie und Praxis, Tübingen 1986.

Schneiders, H.-W.: Allgemeine Übersetzungstheorie: Verstehen und Wiedergeben, Bonn 2007.

Stadler U.: Zwiesprache: Beiträge zur Theorie und Geschichte des Übersetzens, Stuttgart 1986.

Stolze, R.: Fachübersetzen – ein Lehrbuch für Theorie und Praxis, Berlin 2009.  

Wills, W., Thome G. (red.): Die Theorie des Übersetzens und ihr Aufschlusswert für die Übersetzungs- und Dolmetschdidaktik, Tübingen 1984.

Wojtasiewicz, O.: Wstęp do teorii tłumaczenia, Warszawa 1957. 

Grundfragen der Übersetzungswissenschaft, Tübingen 1997.

 

12

Osoba prowadząca zajęcia

dr hab. Marzena Górecka, prof. KUL

 

 

 

4. Opis zajęć: zajęcia translatologiczne - przekład tekstów felietonistycznych

 

Opis zajęć

 

1

nazwa jednostki Wydział nauk Humanistycznych, Instytut Filologii Germańskiej

2

nazwa kierunku (specjalności) filologia - filologia germańska

3

nazwa przedmiotu zajęcia translatologiczne – przekład tekstów felietonistycznych

4

przedmioty wprowadzające (prerekwizyty) oraz wymagania wstępne

dobra znajomość języka polskiego oraz niemieckiego (poziom B1), posiadanie ogólnej wiedzy  literaturoznawczej i dziennikarskiej

5

liczba godzin zajęć dydaktycznych 30h

6

liczba punktów ECTS: 3

 

7

założenia i cele przedmiotu

Cel: Celem zajęć jest zapoznanie się z publicystyczno-literackim gatunkiem felietonu, jego genezą, rozwojem, formami, stylem, tematyką oraz reprezentantami z obszaru niemieckojęzycznego; ćwiczenie przekładu niekonwencjonalnych krótkich tekstów niemieckich na język polski z uwzględnieniem trudności, wynikających ze specyfiki gatunku (subiektywność, ironia, humorystyczny lub złośliwy ton).  

Zamierzone efekty kształcenia

Wiedza: Student definiuje utwór felietonistyczny, jego formy, historię; rozpoznaje oraz opisuje jego charakterystyczne cechy; porównuje styl autorów reprezentujących ten gatunek; dostrzega jego wirtuozerię.  

Umiejętności: Student analizuje i interpretuje teksty felietonistyczne pod względem treści i formy, dokonuje adekwatnego przekładu, uwzględniając specyficzny kontekst historyczno-kulturowy; wyszukuje i dobiera poprawne ekwiwalenty językowe.

Inne kompetencje: Student poznaje i wyrabia opinię nt. historycznych i aktualnych dziedzin życia polityczno-gospodarczego.

8

metody i pomoce dydaktyczne

Forma zajęć: ćwiczenia; metody problemowo-aktywizujące: analiza i dyskusja

Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych: rzutnik foliowy, tablica

9

forma i warunki zaliczenia

Sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów: analiza/przekład ustny – 25 %, aktywność w dyskusji – 25%, analiza/przekład pisemny  – 50%.

10

treści programowe

Felietony literackie: E. Bloch, W. Benjamin, S. Kracauer, M. Rychner, P. Bichsel, H. Loetscher, R. Schweikert, J. Starobinski, Y. Zgraggen, D. Maggetti, P.-O. Walzer, I. Martin, M. Ruchner, W. Weber, E. Heidenreich, M. Rutschky, M. Biller, W. Droste, M. Goldt

Felietony prasowe: Das Streiflicht der Süddeutschen Zeitung, Die Berliner Seiten, Frankfurter Allgemeine Zeitung, Die Weltwoche, FAZ, NZZ, Tages-Anzeiger, Bund, Die Tat, Basler Nachrichten, Drehpunkt, Orte, Entwürfe, Schweizer Monatshefte

11

literatura podstawowa i uzupełniająca

literatura podstawowa

Haacke, W.: Handbuch des Feuilletons, 3 Bände, 1951-53.

Für den Tag schreiben, hg. von Ch. Linsmayer, 1999.

Zeit-Online: www.zeit.de/kultur

Frankfurter Allgemeine Zeitung - Aktuelle Kulturnachrichten: www.faz.net/aktuell/feuilleton

Wiener Zeitung Online: www.wienerzeitung.at

Neue Zürcher Zeitung: www.nzz.ch/aktuell/feuilleton

Politisches Feuilleton: www.dradio.de

www.nachrichten.ch/kolumne

 

Literatura uzupełniająca

Die Lange Geschichte der kleinen Form, hg. von K. Kauffmann, E. Schütz, 2000.

G. Stegert: Feuilleton für alle. Strategien im Kulturjournalismus der Presse. Tübingen 1998.

 

12

Osoba prowadząca zajęcia

dr hab. Marzena Górecka, prof. KUL

 

 

 

Opis zajęć (efekty kształcenia)

 

1

nazwa jednostki Wydział nauk Humanistycznych, Instytut Filologii Germańskiej

2

nazwa kierunku (specjalności) filologia - filologia germańska

3

nazwa przedmiotu zajęcia translatologiczne: przekład literacki – ćwiczenia

4

przedmioty wprowadzające (prerekwizyty) oraz wymagania wstępne

dobra znajomość języka polskiego oraz niemieckiego (poziom B1), posiadanie ogólnej wiedzy językoznawczej i literaturoznawczej

5

liczba godzin zajęć dydaktycznych 30h

6

liczba punktów ECTS: 3

 

7

założenia i cele przedmiotu

Cel: Celem zajęć jest zapoznanie się ze współczesnymi tendencjami przekładoznawczymi z zakresu literatury pięknej; utrwalenie znajomości technik translatorycznych; praktyczne przygotowanie studenta do pracy tłumacza niemieckojęzycznej literatury pięknej.

Zamierzone efekty kształcenia

Wiedza: Uczestnik ćwiczeń zapoznaje się z metodologią pracy translatorskiej uwzględniającą gatunek, styl, rodzaj narracji, prąd literacki, kontekst historyczny oryginału; poznaje różne przekłady tekstów niemieckojęzycznych na język polski; uświadamia sobie trudności i granice przekładu oraz możliwości ich rozwiązań.  

Umiejętności: Uczestnik ćwiczeń stosuje wiedzę teoretyczną w praktyce; dokonuje oceny i weryfikacji poziomu przekładów tekstów literackich z różnych okresów historycznych; samodzielnie tłumaczy wybrane różnorodne utwory literackie (prozatorskie, dramatyczne i liryczne); dokonuje szczegółowego komentarza translatorskiego do samodzielnie dokonanego przekładu w oparciu o przyswojoną terminologię

Inne kompetencje: Uczestnik ćwiczeń kształtuje dbałość o precyzję i adekwatność słowa.

8

metody i pomoce dydaktyczne

Forma zajęć: ćwiczenia; metody podające: wykład informacyjny i prezentacja multimedialna oraz metody problemowo-aktywizujące: analiza i dyskusja

Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych: rzutnik multimedialny, rzutnik foliowy, komputer

9

forma i warunki zaliczenia

Sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów: przygotowanie do zajęć i aktywność w tłumaczeniu i dyskusji  – 30%; kolokwium: tłumaczenie krótkiego utworu z pomocą słowników jedno- i dwujęzycznych – 30%; praca zaliczeniowa: prezentacja samodzielnego tłumaczenia z komentarzem translatologicznym – 40 %.

10

treści programowe

Treść zajęć: specyfika przekładu literackiego na wybranych przykładach; przekład literacki jako twórcza transpozycja tekstu artystycznego; fazy pracy tłumacza literackiego: zrozumienie oryginału oraz zakodowanego sensu, interpretacja dzieła, transpozycja oryginału na język przekładu, reprodukcja i kreatywność w procesie przekładu literackiego;

Przekład niemieckojęzycznej literatury nowożytnej i współczesnej na język polski: krótka kreatywność i gry językowe; liryka – mowa wiązana / przymus rymu; archaiczność; kongenialność; warstwa treściowa a warstwa foniczna; leksyka a przesłanie poetyckie; transformacje językowe powierzchnościowe

 

11

literatura podstawowa i uzupełniająca

literatura podstawowa

Wawrzyniak, Zdzisław: Praktyczne aspekty translacji literackiej na przykładzie języków niemieckiego i angielskiego. Warszawa 1991.

Pisarkowa K., Pragmatyka przekładu. Przypadki poetyckie, Kraków 1998.

Krzysztofiak, M.: Analiza i interpretacja dzieła literackiego dla celów przekładu, Poznań 1996.

P. Bichsel - Kindergeschichten

G. Trakl - Gedichte

J. W. von Goethe - Faust

F. Schiller, Handschuh w przekładzie A. Mickiewicza

J. W. von Goethe – Wandrers Nachtlied

A. Schopenhauer, O Wollust

H. Hesse, Steppenwolf

 

Literatura uzupełniająca

Lipiński, Krzysztof: Übungstexte zur Methodologie der literarischen Übersetzung. Kraków 1986.

Pollak, Seweryn (Hg.): Przekład artystyczny. O sztuce tłumaczenia. Księga druga. Wrocław 1975.

Dedecius, Karl: Vom Übersetzen. Theorie und Praxis. Frankfurt a. M. 1986.

Tęcza Zygmunt: Das Wortspiel in der Übersetzung. Stanisław Lems Spiele mit dem Wort als Gegenstand interlingualen Transfers. Tübingen 1997.

Kątny, A. (Hg.): Studium zur kontrastiven und literarischen Übersetzung, Frankfurt a.M. 1988.

Wuthenow, R.-R.: Das fremde Kunstwerk. Aspekte einer literarischen Übersetzung. Göttingen 1969.

Nord, C.: Textanalyse und Übersetzen, Heidelberg 1995.

Nord

12

Osoba prowadząca zajęcia

dr hab. Marzena Górecka, prof. KUL

 

 

Opis zajęć (efekty kształcenia)

 

1

nazwa jednostki Wydział Nauk Humanistycznych KUL, Instytut Filologii Germańskiej

2

nazwa kierunku (specjalności) filologia germańska – specjalizacja translatologiczna

3

nazwa przedmiotu Przekład pisemny: literatura piękna (studia stacjonarne II stopnia, II rok)

4

przedmioty wprowadzające (prerekwizyty) oraz wymagania wstępne

Dobra znajomość języka polskiego, znajomość języka niemieckiego na poziomie zaawansowanym B1, ogólna wiedza nt. literatury powszechnej 

5

liczba godzin zajęć dydaktycznych 30

6

liczba punktów ECTS

7

7

Założenia i cele przedmiotu

Cel zajęć: Celem ćwiczeń jest zdobycie umiejętności przekładu różnorodnych tekstów literackich (różne formy, style, epoki) z języka niemieckiego na język polski oraz z języka polskiego na język niemiecki, przy jednoczesnym uwzględnieniu uwarunkowań historycznych, społeczno-politycznych, kulturowych i mentalnościowych.  

Zamierzone efekty kształcenia

Wiedza: Student poznaje różne tradycyjne i awangardowe techniki przekładu literacko- artystycznego, dokonuje makro- i mikroanalizy oraz interpretacji tekstu na płaszczyźnie treści i formy, uświadamia sobiezłożoność procesu przekładu literackiego orazwyższość kulturotwórczych celów nad artystycznymi. Student uświadamia sobie ponadto kulturotwórczą rolę tłumacza literatury pięknej.

Umiejętności: Student zdobywa umiejętność krytyki i popularyzowania literatury oraz kultury niemieckojęzycznej w Polsce oraz polskiej w krajach niemieckiego obszaru kulturowego.

  

8

Metody i pomoce dydaktyczne

Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych: słowniki, rzutnik foliowy, rzutnik multimedialny

9

forma i warunki zaliczenia

Sposób sprawdzenia osiągnięcia efektów zmierzonych: aktywność w dyskusji – 20%, analiza i przekład wybranych tekstów poetyckich z jęz. niem. na jęz. polski – 50%; kolokwium 30 %

10

treści programowe

1. Tłumaczenie intra- i interlingualne - przekrój historyczny przekładu dawnej literatury niemieckiej (średniowiecza, reformacji i baroku) na język polski: religijna poezja wczesno wysokoniemiecka (kontekst teologiczny), liryka miłosna i epika rycerska (słowa klucze z zakresu kultury dworskiej); nowelistyka późnego średniowiecza (grubiański humor); barokowa powieść szelmowska (latynizmy, galicyzmy, dialektyzmy); sonety barokowe – kunszt retoryczno-stylistyczny. 2. Literatura XX wieku: symbolika, metaforyka i abstrakcyjność (poezja symbolizmu i impresjonizmu); tłumaczenie tytułów literackich. 3. Przekład literatury polskiej na niemiecki: literatura dziecięca –obrazowanie i humor (Tuwim); dramaturgia Wyspiańskiego – obyczajowość; obrazowość w tłumaczeniu (Lec; Szymborska).

 

11

literatura podstawowa i uzupełniająca

 

Literatura podstawowa - teoria

Krzysztofiak, M.: Przekład literacki a translatologia, Poznań 1999

Jörn, A.: Literarische Übersetzung. Geschichte – Theorie – Kulturelle Wirkung. Darmstadt 1998.

Apel, F.: Literarische Übersetzung. Stuttgart 1983.

Balcerzan, E.: Literatura z literatury (strategie tłumaczy). W: Studia o przekładzie, nr 6, red. Piotr Fast, Katowice 1998.

Fast, P. (red.): Przekład artystyczny. Strategie translatorskie, t. 5. Katowice 1991.

Wawrzyniak, Z.: Praktyczne aspekty translacji literackiej na przykładzie języków niemieckiego i angielskiego, Warszawa 1991.

Lipiński, K.: Interpretation, Rezeption, Translation, Częstochowa 1995.

Lipiński, K.: Übersetzungstexte zur Methodologie der literarischen Übersetzung, Kraków 1986.

Lönker, Fred: Literarische Übersetzung als Medium der Fremderfahrung, Berlin 1992.

Schultze,B.: Die literarische Übersetzung, Fallstudie zu ihrer Literaturgeschichte, Berlin 1988.

Frank, A.-P.; Maaß, K.-J.; Turk, H. (red.): Übersetzen, Verstehen, Brücken bauen. Geisteswissenschaftliches und literarisches Übersetzen im internationalen Kulturaustausch, Berlin 1993.

 

Literatura podstawowa – praktyka

Das Melker Marienlied (anonim.)

Frau Ava, Das Jüngste Gericht

W. von der Vogelweide, wybrane pieśni miłosne

Nibelungenlied – fragmenty

Luther, Sendbrief vom Dolmetschen

H. Sachs, Mären

G. Grass, Gedicht („Pan Kiehot“); Butt; Blechtrommel

Ch. J. von Grimmelshausen, Simplizissimus Deutsch

A. Gryphius, P.Fleming - sonety

R. M. Rilke, Duineser Elegien

G. Trakl, Wiersze („Grodek”)

U. Widmer, Erste Liebe

I. Bachmann, Malina

M. Frisch, Stiller

St. J. Lec i W. Szymborska – wybrane utwory

A. Fredro, Zemsta

J. Tuwim, Lokomotywa

A. A. Milny, Kubuś Puchatek

K. Dedecius – Antologia wierszy

 

Literatura uzupełniająca

Pollack, S.: Przekład artystyczny. O sztuce tłumaczenia, Wrocław 1975.

Hulpke, E.: Übersetzer im Spannungsfeld verschiedener Sprachen und Literaturen, Berlin 1994.

Nord Ch.: Textanalyse und Übersetzen. Theoretische Grundlagen, Methode und didaktische Anwendung einer übersetzungsrelevanten Textanalyse, Heidelberg 1995.

 

Inne pomoce dydaktyczne

Słowniki jedno- i dwujęzyczne; słowniki

 

12

Osoba prowadząca zajęcia

dr hab. Marzena Górecka, prof.KUL

 

 

Ostatnia aktualizacja: 30.10.2012 16:40