O specyfice podejścia pedagogiki ogólnej do problemów praktyki i teorii pedagogicznej
[On the Specific Approach of General Education to Practical. Problems and Educational Theory]
Artykuł naukowy w wydawnictwie zbiorowym recenzowanyMiejsce: Bydgoszcz
Rok wydania: 2011
Tytuł publikacji: Pedagogika ogólna : dyskursy o statusie naukowym i dydaktycznym
Redaktorzy: Teresa Hejnicka-Bezwińska
Strony od-do: 265-289
Streszczenie: Artykuł podejmuje problem specyfiki pedagogiki, a nade wszystko pedagogiki ogólnej, wskazując na klasyczne determinanty tej specyfiki wyznaczane przez przedmiot materialny i formalny nauki. Ukazując aktualność tej problematyki, zwłaszcza w odniesieniu do złożoności pedagogiki, Autor przywołuje podstawowe trudności związane z wiedzą pedagogiczną, jej tworzeniem i odniesieniami do praktyki. W takim kontekście zmierza do ukazania specyfiki pedagogiki ogólnej i wskazuje na jej rolę i znaczenie zwłaszcza w procesie tworzenia wiedzy pedagogicznej i w realizowaniu praktyki edukacyjnej. Potrzeba uwzględnienia celów dalekich i ich realizacja w aktualnym czasie, spojrzenie na całość drogi wychowanka i otwarcie się na konkretny moment, to niektóre z przykładów pozwalających autorowi na ukazanie potrzeby dyscypliny przekraczającej perspektywę nauk przyrodniczych i społecznych, czego przykładem jest dobrze znany też związek myśli pedagogicznej raczej z filozofią, niż z wymienionymi naukami. Postępy w budowaniu wiedzy pedagogicznej, rozwój nauk podstawowych i subdyscyplin pedagogicznych nie pozwalają już dzisiaj na zredukowanie tej wiedzy do jednego tylko źródła jej tworzenia, a i sama filozofia miałaby poważną trudność z ogarnięciem nawet kategorialnym tych wszystkich wypracowanych aspektów i perspektyw. Wyłania się w tej sytuacji potrzeba dyscypliny podstawowej, zdolnej na wykazywanie wszelkich przejawów jednostronności i zagrożeń, jakie mogą wystąpić dla człowieka, dla wychowanka w procesie wychowania. Funkcja krytyki ideologii w wiedzy pedagogicznej, to także, zdaniem autora ważne zadanie pedagogiki ogólnej służące m.in. eliminowaniu takich koncepcji, które prowadzą do faktycznej manipulacji wychowankiem i są nośnikami nieautentycznych wartości, często narzucanych pedagogice z pozycji, które nie mają nic wspólnego z wychowaniem. Nie bez znaczenia dla roli tej dyscypliny jest także badanie języka pedagogiki i oczyszczanie takich pojęć jak: teoria, ideologia, nauka, praktyka od szablonowych i bardzo często ideologicznych stereotypów oraz poszukiwanie dla nich właściwego miejsca we współczesnych koncepcjach wychowania. Taka rola pedagogiki ogólnej w przeszłości rodziła obawy np. w systemach totalitarnych, a zaznaczało sie to umniejszaniem roli i nawet wykreślaniem pedagogiki ogólnej z kręgu dyscyplin pedagogicznych. Aktualna sytuacja pluralizmu podejść i demokratyzacja życia społecznego oraz stylu pracy instytucji edukacyjnych prowadza do wzrostu zapotrzebowania na pedagogikę ogólną w kręgu dyscyplin zajmujących sie wychowaniem człowieka.
Słowa kluczowe: pedagogika ogólna, pedagogiki szczegółowe, przedmiot badań (materialny, formalny), specyfika pedagogiki, krytyka ideologii, antyideologia, antydoktryna, teoria, praktyka, obiektywizm, wiedza zaangażowana, zagrożenia ideologiczne, utopie, rzeczywistość
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Marian Nowak",
title = "O specyfice podejścia pedagogiki ogólnej do problemów praktyki i teorii pedagogicznej",
journal = "",
year = "2011",
pages = "265-289"
}
Cytowanie w formacie APA:
Nowak, M. (2011). O specyfice podejścia pedagogiki ogólnej do problemów praktyki i teorii pedagogicznej. , 265-289.