Asceza intelektualna i inne właściwości warsztatu naukowego w naukach o wychowaniu
[The intellectual asceticism and other proprieties of the scientific workshop in the sciences of education]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Rocznik Pedagogiczny (ISSN: 0137-9585)
Rok wydania: 2012
Tom: 35
Numer czasopisma: numer specjalny
Strony od-do: 141-159
Streszczenie: Autor podejmuje problem ascezy, ale nie bezpośrednio znanym w teologii duchowości, lecz przez analogię do niej, wskazuje na ascezę intelektualną, jako jedną z właściwości nieodzownych w uprawianiu nauk o wychowaniu, czy ogólnie mówiąc – pedagogiki. Tę postawę uważa za podstawową właściwość warsztatu naukowego badaczy i przedstawicieli nauk o wychowaniu. Jako konkretne powody opowiedzenia się za tego rodzaju stanowiskiem, artykuł podaje złożoność rzeczywistości wychowania, z którą powinna korespondować także postać ich teoretyzacji. Asceza intelektualna to postawa krytycznego odniesienia się do własnej perspektywy w badaniach, także w rozpatrywaniu oraz korzystaniu z wyników własnego poznania. Asceza intelektualna wymaga samoograniczenia się w lansowaniu i narzucaniu perspektywy własnego spojrzenia oraz gotowości współpracy przy otwieraniu się także na wiedzę innych w klimacie autentycznego dialogu i spotkania międzyludzkiego. Wychodząc od obecności tej problematyki w analizach filozoficzno-teologicznych św. Bonawentury (Itinerarium mentis in Deum), poprzez L. von Bertalanfy’ego i R. Guardiniego, autor wskazuje na samą ascezę intelektualną, na jej wymagania i jej rolę, wzmacnianą współcześnie przez m.in. „edukacyjny model interkulturowy”, a także podejście interdyscyplinarne w tworzeniu wiedzy pedagogicznej. Ani jednak dialog interdyscyplinarny, ani pedagogika międzykulturowości nie potrafią w pełni zaistnieć, jeśli nie nastąpi wysiłek zaistnienia u podmiotów je realizujących i wszystkich w nich uczestniczących właściwego spojrzenia na własne dokonania naukowe, czy ogólnie kulturowe, jeśli nie nastąpi wysiłek samoograniczenia się, aby mógł zaistnieć inny, jeśli nie wystąpi trud intelektualnej ascezy z uświadomieniem sobie, że moje poznanie nigdy nie jest ostatecznym ani też pełnym odzwierciedleniem danego zjawiska czy jego istoty. Świadomość takiego faktu będzie nas czyniła zdolnymi do otwarcia się na innych i przyjęcia także perspektywy patrzenia jaką chcą i mogą inni nas ubogacić.
Słowa kluczowe: asceza, asceza intelektualna, nauki o wychowaniu, system
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Marian Nowak",
title = "Asceza intelektualna i inne właściwości warsztatu naukowego w naukach o wychowaniu",
journal = "Rocznik Pedagogiczny",
year = "2012",
number = "numer specjalny",
pages = "141-159"
}
Cytowanie w formacie APA:
Nowak, M. (2012). Asceza intelektualna i inne właściwości warsztatu naukowego w naukach o wychowaniu. Rocznik Pedagogiczny, numer specjalny, 141-159.