Stan bibliotek i zbiorów archiwalnych bazyliańskich klasztorów w świetle wizytacji (1799-1824)
[The condition of libraries and archival collections of basilian monasteries in the light of the visitation (1799-1824)]
Artykuł naukowy w czasopiśmie recenzowanyCzasopismo: Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne (ISSN: 0518-3766)
Rok wydania: 2021
Tom: 116
Strony od-do: 457-482
Streszczenie: Do podstawowych źródeł w badaniach nad książnicami klasztornymi obok katalogów bibliotecznych należą akta wizytacyjne, rejestrujące liczebność wspólnot, zabudowania klasztorne, podstawy finansowe jak i wielkość księgozbiorów monasterskich. Wizytatorzy odnotowywali liczbę tomów, zawartość treściową, pomieszczenia bibliotek jak i przechowywaną dokumentację archiwalną poszczególnych placówek zakonnych. Zachowane wizytacje monasterów bazyliańskich pozwalają na analizę 27 księgozbiorów na terenie unickiej diecezji łuckiej w ciągu pierwszego ćwierćwiecza XIX wieku. Dokumentacja ta umożliwia ustalenie liczebności zbiorów, tempa ich przyrostu, zakresu tematycznego. Kilkanaście lat później, po kasacie bazylianów, większość tych bibliotek została rozproszona, spora część książek przekazana placówkom oświatowym a cenniejsze egzemplarze do muzeów i bibliotek uniwersyteckich. Akta wizytacyjne stanowią więc cenne źródło do rozpoznania zbiorów, miejsc w których były przechowywane, a także zawartości archiwów klasztornych. Gromadzono w klasztorach zarówno dzieła teologiczne, jak i literaturę piękną, manuskrypty i wydania zachodnioeuropejskie. Zasięg polskich i zagranicznych typografii świadczył o wysokiej kulturze intelektualnej zakonu. Stanowiły przede wszystkim wsparcie w pracy duszpasterskiej i oświatowej zakonników. Biblioteki zakonne były zróżnicowane pod względem wielkości, organizacji i wartości merytorycznej, ale nawet niewielkie wspólnoty rozproszone w wiejskich ośrodkach dawały możliwość obcowania z książką i kształcenia dla miejscowej młodzieży. Niewątpliwie tworzyły one pejzaż kulturowy tych ziem.
Słowa kluczowe: biblioteki; akta wizytacyjne; archiwa klasztorne; bazylianie; unicka diecezja łucka; Kościół greckokatolicki
DOI: https://doi.org/10.31743/abmk.12482
Cytowanie w formacie Bibtex:
@article{1,
author = "Irena Wodzianowska",
title = "Stan bibliotek i zbiorów archiwalnych bazyliańskich klasztorów w świetle wizytacji (1799-1824)",
journal = "Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne",
year = "2021",
pages = "457-482"
}
Cytowanie w formacie APA:
Wodzianowska, I. (2021). Stan bibliotek i zbiorów archiwalnych bazyliańskich klasztorów w świetle wizytacji (1799-1824). Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne, 457-482.