Themis et Clio: edycja krytyczna dzieł historycznoprawnych. Tom II
[Themis et Clio: a critical edition of historical and legal works. Vol. II ]

Książka naukowa recenzowana

Miejsce: Łódź
Rok wydania: 2023
Streszczenie: Oddana do rąk Czytelnika publikacja pt. „Themis et Clio: edycja krytyczna dzieł historycznoprawnych” tom I i II zawiera osiem tekstów (Balzer Oswald Marian, Grodecki Roman, Hube Romuald Jan, Krzyżanowski Stanisław, Kutrzeba Stanisław Marian, Łaguna Stosław Klemens). Tom pierwszy rozpoczyna edycja „Corpus iuris Polonici medii aevi” Oswalda Balzera (1858-1933) – twórcy lwowskiej szkoły historycznoprawnej. Czytelnik znajdzie tutaj program wydania zbioru ustaw polskich średniowiecznych oraz ich regesty. „Dwa rękopisy średniowiecznego zbioru praw kościelnych gnieźnieński i krakowski” to z kolei edycja tekstu historyka prawa polskiego Romualda Hubego (1803-1890). Niestety ów pomnik - „Collectio Tripartita” (sygn. KP84) nie doczekał się do dziś wydania źródłowego wraz z tłumaczeniem. Obecnie poddano w wątpliwość, iż zbiór ten przepisano w skryptoriach krakowskim i gnieźnieńskim na podstawie rękopisu legata papieskiego Gwalona z Beauvais, suponując iż oba polskie manuskrypty nie posiadały wspólnego archetypu. Obecnie źródło to wiąże się z południowoniemiecką tradycją rękopiśmienną, a krakowska z tradycją normandzką lub austriacką. Rozdział III poświęcono edycji rozprawy niedocenianego historyka prawa i mediewisty Stosława Łaguny (1833-1900). Żywy język szkicu pt. „Dwie elekcje” wprowadza nas w rozgrywki polityczne związane z wprowadzaniem reformy gregoriańskiej w Kościele polskim przełomu XII i XIII wieku. Łaguna scharakteryzował niełatwą drogę emancypacji Kościoła spod władzy piastowskiej, szczegółowo omawiając wybór Mistrza Wincentego Kadłubka na funkcję biskupa krakowskiego. Tom I „Themis et Clio” zamyka tekst pt. „Dyplomy Bolesława Wstydliwego dla katedry krakowskiej” - Stanisława Krzyżanowskiego (1865-1917). Przywileje wydane przez księcia w znaczny sposób ukształtowały sytuację prawną Kościoła krakowskiego w zakresie wolności sądowej i ekonomicznej. Analizie poddano przywilej w Oględowie 28 sierpnia 1252 r., w Chrobrzu 18 czerwca 1254 r., w Zawichoście 17 kwietnia 1255 r., w Beszowie 5 września 1255 r. i na wiecu koło Sandomierza 13 czerwca 1258 roku. W obecnym roku obchodzimy Jubileusz 800-lecia śmierci (1223-2023), lub inaczej mówiąc „narodzin dla nieba” bł. Wincentego Kadłubka. W związku z powyższym II tom „Themis et Clio” rozpoczyna nietracący na swej aktualności biogram, kronikarza-biskupa-cystersa Wincentego, pióra Romana Grodeckiego (1889-1964). Opublikowany tekst jest edycją artykułu, który ukazał się na łamach „Rocznika Krakowskiego” dokładnie wiek temu. Współcześnie prowadzone są interdyscyplinarne badania nad „Kroniką polską” a jej autor uchodzi za apologetę prawa rzymskiego w średniowiecznej Polsce. „Przegląd palatynatów polskich w czasie panowania Piastów” to z kolei niedokończona rozprawa Oswalda Balzera (1858-1933). Autor prezentuje badania źródłoznawcze wokół: Sieciecha, Skarbimira, słynnego Piotra Włostowica oraz Wszebora. Kolejny rozdział poświęcono edycji pracy przywoływanego już Romualda Hubego (1803-1890) pt. „O dawnych statutach synodalnych polskich dotąd niewydanych”. Na pulpit wzięto statut arcybiskupa Pełki z roku 1233 oraz statut arcybiskupa Janusza z 1262 roku. Ostatni rozdział zamyka erudycyjna praca Stanisława Kutrzeby (1876-1946) zatytułowana „Ideał i życie kobiety w Polsce wieków średnich”. Do wybranych rozdziałów dodano „Addenda” mojego autorstwa, pełniące role pewnego dodatku poszerzającego spektrum poruszanej problematyki. Warto zadać pytanie, czy na podstawie przeprowadzonego rozpoznania źródeł prawa (jurydycznych i narracyjnych), ich analiz i przeprowadzonych interpretacji można określić specyfikę spuścizny źródłowej Polski piastowskiej. Można zauważyć, że jej rozmiary i struktura, jak każdy rodzaj dziedzictwa dziejowego, wynika z charakteru działalności człowieka.


Cytowanie w formacie Bibtex:
@book{1,
author = "Artur Lis",
title = "Themis et Clio: edycja krytyczna dzieł historycznoprawnych. Tom II",
year = "2023",
}

Cytowanie w formacie APA:
Lis, A. (2023). Themis et Clio: edycja krytyczna dzieł historycznoprawnych. Tom II. Łódź: